‘Heer, leer ons bidden,’ vroeg een leerling van Jezus eens aan Hem. Als antwoord leert Jezus zijn volgelingen het Onze Vader. Daarmee bedoelt Hij niet dat we elke dag het Onze Vader uit ons hoofd moeten bidden, hoewel dat op zichzelf natuurlijk niet verkeerd is. In de Bijbel kun je namelijk twee keer lezen dat onze Heer aan zijn leerlingen het Onze Vader leert. De eerste keer aan het begin van zijn optreden aan duizenden mensen tegelijk tijdens de Bergrede (Matteüs 6:9-13). De tweede keer toen Hij op weg ging naar Jeruzalem om daar voor onze zonden te sterven (Lukas 11:2-4). Maar Jezus gebruikt beide keren niet exact dezelfde woorden.

Het Onze Vader geeft aan wat het basispatroon is van een goed gebed. Het is vooral bedoeld als voorbeeld voor je persoonlijk gebed en voor het publieke gebed in kringen, vergaderingen en kerkdiensten. De woorden mogen heel anders zijn, als ze maar in dezelfde Geest uitgesproken worden, zei Calvijn al. En Luther gaf het advies om het Onze Vader twee keer per dag te bidden, waarvan minstens één keer door het in eigen woorden te doen en persoonlijk te maken.

Wat is dan het basispatroon van een goed gebed waar God graag naar luistert? Nou, je zou het zo kunnen zeggen: “Bidden is een evenwichtig samenspel tussen aanbidding, schuldbelijdenis, dankzegging en voorbede” (zoals Tim Keller het in zijn boek ‘Bidden’ op blz. 136 samenvat). Dat zijn de vier basiselementen die cruciaal zijn voor het gebed. In het Onze Vader komen ze allemaal voor.

Om dat gemakkelijk te kunnen onthouden zijn er verschillende ezelsbruggetjes bedacht. De Youth-Alpha cursus heeft het over “SODA” –  SOrry / Dankuwel / Alstublieft. Jos Douma (meen ik) noemt ergens de afkorting LoBeDaVra – Loven, Belijden, Danken, Vragen.

Zelf kwam ik een mooi voorbeeld tegen bij Nicky Gumbel bij de inleiding van zijn boekje ‘30 dagen – een praktische inleiding tot het lezen in de Bijbel‘. Een goede manier om te beginnen met in de Bijbel te lezen is, net als Samuel in het Oude Testament deed, eerst kort te bidden: ‘Heer, ik luister’. Daarna lees je een gedeelte uit de Bijbel en denkt er over na, eventueel met een boekje of overdenking erbij. Voor de afsluiting van je dagelijkse moment met God geeft Nicky Gumbel het volgende advies: “Spreek, nadat God door zijn Woord tot jou gesproken heeft, tot Hem in gebed.”

Maar hoe deel je dat persoonlijke gebed nu in? Een handige volgorde die gemakkelijk te onthouden is in het Engels is die van ACTS. Dat is de Engelse aanduiding van het boek Handelingen. Elke letter staat voor één van de vier basiselementen waaruit het gebed van een christen bestaat.

De A van Adoration. In het Nederlands is dat de A van Aanbidding. Prijs God om wie Hij is en wat Hij gedaan heeft en nog steeds doet en naar toe werkt.

De C is van Confession. In het Nederlands is dat de B van Belijden. Vraag God vergeving voor alles wat je verkeerd gedaan hebt en waarin je tekort geschoten bent.

Dit zijn de eerste twee, want hierin staat God centraal. Zoals in het ‘Onze Vader’ ook 3x God centraal staat. Daarna komen er nog twee letters. Die gaan over ‘ons’. Net als in het ‘Onze Vader’ ook 3x aandacht is voor wat wij nodig hebben.

De T is van Thanksgiving. In het Nederlands is dat de D van Danken. Dat kan voor alles zijn: gezondheid, familie, vrienden, werk, vrijheid, geloof niet te vergeten, enzovoort.

De S is van Supplication. In het Nederlands is dat de C van Concrete voorbede. Je mag bidden voor de mensen om je heen, dichtbij en ver weg, en voor jezelf. Niet in z’n algemeenheid, maar heel konkreet.

Het woord ACTS is in het Engels dus de naam van het boek Handelingen. In dat bijbelboek valt het op hoe groot de plaats van het gebed is, niet alleen in het leven van de gelovige, maar ook in het leven van de gemeente.

1. Uit heel Handelingen blijkt, dat het gebed kenmerkend is voor de gelovigen. Zonder gebed geen geloof! Overal waar mensen tot geloof in Jezus Christus komen, is er ook meteen sprake van, dat ze regelmatig met alle zaken die hen bezig houden, in gebed tot God gaan.
2. Uit Handelingen blijkt ook, dat naast het persoonlijk gebed ook het gemeenschappelijke gebed van de grootste betekenis is voor de gemeente. Die gezamenlijke gebeden bleven echt niet beperkt tot de zondagse samenkomsten! In Hand. 2:42 lezen we, dat de gemeente in Jeruzalem ook bleef volharden in de gebeden. En dat onder alle omstandigheden! Denk maar aan het moment dat Petrus gevangen genomen werd. Dan staat er in Hand. 12: door de gemeente werd voortdurend tot God voor hem gebeden (vers 5). dat gebeurde in gebedsgroepen; immers als Petrus door een engel bevrijd wordt, gaat hij naar het huis van Maria, de moeder van Johannes, waar velen vergaderd waren in gebed (vers 12).
3. Uit Handelingen blijkt verder, dat geen enkele belangrijke beslissing genomen wordt zonder dat men vooraf gebeden had. Dat geldt voor de verkiezing van een 12^e apostel, voor de verkiezing van de zeven diakenen in Hand. 6, voor de uitzending van Paulus en Silas in Hand. 13 en voor de aanstelling van oudsten in de nieuwe zendingsgemeenten. En als Paulus op reis naar Jeruzalem zeven dagen bij de gemeente in Tyrus is geweest, zwaait de hele gemeente, met vrouwen en kinderen, Paulus uit, en op het strand knielden wij neer, baden en namen afscheid van elkaar (21:5).
4. Tenslotte blijkt uit Handelingen ook, dat het gebed een wezenlijk onderdeel is van de taak van de ambtsdragers in de oudste gemeente. Als de twaalf apostelen in Hand. 6 bepaalde taken afstoten, is dat omdat zij zich dan beter kunnen concentreren op hun kerntaken. Want, staat er: wij zullen ons houden aan het gebed en de bediening van het woord (vers 4). Bij alle belangrijke gebeurtenissen gaan de apostelen eerst in gebed. In hun ambtelijk werk wisten ze zich afhankelijk van de Here. Daarom konden ze het gebed niet missen.

Ook in de rest van het Nieuwe Testament valt het op dat de eerste christenen heel konkreet waren in hun gebeden. Tegelijk staat ook altijd Gods eer voorop. First things first, of, om het op z’n Nederlands te zeggen: wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen. Daar volgt dan ook meteen weer uit, dat je ook alles wat je bezighoudt, aan God mag vertellen.

“Als we gaan begrijpen hoe geweldig groot God is, leidt dat ertoe dat we onze eigen zondigheid opnieuw leren inzien. Dan komt uit een dieper inzicht en een bekering van onze zonden dankbare verwondering over Gods genade voort.” (Tim Keller, Bidden, blz. 136/137). Oftewel: A (Aanbidding) leidt tot B (Belijdenis) en D (Dankbaarheid).

“Hoe meer we Gods macht gaan zien, hoe meer we voor onze levensbehoeften van Hem afhankelijk willen worden.” (Tim Keller, Bidden, blz. 137). Oftewel: A (Aanbidding) leidt ook tot C (Concrete voorbede).

Bidden gaat niet vanzelf. Het is geen ABCD-tje in de zin van een makkie of een uit het hoofd geleerd lesje. Daarom geeft onze Heer ons gebedsles en leert Hij ons het Onze Vader. Een mooi gebed om regelmatig voor jezelf of aan tafel te bidden. Maar ook een gebed als voorbeeld om zelf te leren bidden. Bijvoorbeeld door je te houden aan:

Het gebeds-ABCD

A = Aanbidding

B = Belijden

C = Concrete voorbede

D = Danken