“Waar was jij op de dag dat Groot-Brittanië  uit de EU stapte?” Zou dat over 10 jaar net zo’n vraag zijn als:  “Waar was jij op 9/11 toen twee vliegtuigen zich in de Twin Towers boordern? of is al die vreugde of droefenis over de Brexit een hype? Hoe dan ook: ik was in Londen op donderdag 23 juni 2016 en hoorde daar op vrijdagmorgen ‘live on television’ de toespraak van Cameron die z’n terugtreden bekendmaakte. Het Britse volk had gekozen en hij vond zichzelf als minister-president én fervent ‘RemaIN’-er niet geschikt om de onderhandelingen over een Brexit te leiden. Maar hoe denken de christenen in Groot-Btittanië over de Brexit? 

In Londen wordt elk jaar een drie-daagse conferentie gehouden voor voorgangers en kerkelijk werkers. Het heet in de volksmond ‘The  EMA’ (Evangelical Ministry Assembly) en gaat uit van The Proclamation Trust – een interkerkelijke, bijbelgetrouwe, niet-charismatische organisatie met als visie: “We believe the Bible is God’s written word and that, by the work of the Holy Spirit, as it is faithfully preached, God’s voice is truly heard.” Naast een scala aan activiteiten vindt dus jaarlijks de EMA-conferentie plaats met
meer dan 1.200 deelnemers. Het wordt gehouden in ‘The Barbican’, volgens eigen zeggen Europa’s grootste muziek-, cultuur-, film- en theatercomplex. Mijn GKV-collega Jan Berend Wilmink ontdekte de EMA al jaren geleden als een bijzonder bemoedigend  voor predikanten en de laatste jaren zijn er altijd wel een tien GKV-dominees aanwezig. Dit jaar had de conferentie als titel “Leaders who last” – ‘Leiders die het volhouden’. Het programma was, zoals gebruikelijk,  zowel kort en krachtig (van 10:30 – 16:30) als pittig (elke dag vier lezingen van precies één uur). Met als spits: het is God die via Jezus Christus laat zien dat Hij het al heel lang met ons volhoudt om de wereld weer met Zichzelf te verzoenen. Om dat te laten weten, gebruikt Hij mensen, ook vandaag nog. Door de kracht van zijn Woord en zijn Geest kunnen  die mensen het ook volhouden als voorgangers en voorbeelden. Met aansprekende bijbeluitleg en bemoedigende toespraken en, niet te vergeten, prachtige Engelse hymnen begeleid door één piano, één gitaar en één solist was dit de rode draad van alle drie de dagen.

Op de EMA-conferentie viel me op dat de congresgangers allemaal hun eigen mening over het Brexit-referendum hadden. De meesten waren duidelijk voor het RemaIN-kamp. Maar er waren ook enkelen die zeiden dat ze ‘Leave’ gingen stemmen. Dat deden ze niet vanuit nationalistische en racistische onderbuik-gevoelens. Hun argument was vooral, dat de Europese Unie een te bureaucratisch orgaan geworden was die zich teveel macht en bevoegdheden had toegeëigend. Daardoor kwam, vonden de ‘Leave’-christenen, de soevereiniteit van Groot-Brittanië in het geding. Zowel wat democratie als wat handel betreft. Maar wat mij opviel was het volgende: er was nagenoeg geen spanning tussen de beide kampen op de EMA-conferentie. Ook al had men heel goed door, dat het Brexit-referendum het land echt heel erg verdeelde (Schotten <–> Engelsen, stad <–> platteland, jongeren <–> ouderen). Maar de christenen legden, zowel  op de conferentie als persoonlijk thuis, de uitkomst van het referendum in de handen van God. Ze baden vrijmoedig om een uitslag waarmee God zijn weg zou gaan. Want, zeiden ze daarbij, via menselijke wegen die vaak vol vooroordelen en eigenbelang zijn, is het God die alles in zijn almachtige hand houdt. Hij regeert soeverein.

Heerlijk ontspannen vond ik dat. Vooral toen ik vandaag de Nederlandse kranten las. ‘Een pikzwarte dag voor Europa’ en ‘voor de Europese Unie een 9/11-dag’. In Engeland willen de winnaars 23 juni uitroepen tot ‘Independency-Day’ en willen zowel de verliezers als de Schotten meteen een nieuw referendum uitschrijven. Maar de christenen in Groot-Brittanië leren mij dat het veel beter is om de toekomst gewoon in Gods hand te leggen. Een mens stippelt zijn weg uit, de HERE bepaalt de richting die hij gaat. (Spreuken 16:9)En door al het rumoer van de naties en het gekakel van politici en burgers heen zorgt God ervoor dat het verhaal van goede nieuws van zijn Zoon Jezus Christus gewoon verder de wereld overgaat. Met de oproep: Bewijs eer aan zijn Zoon met een kus, anders ontvlamt zijn woede, en uw weg loopt dood, want bij het geringste ontsteekt Hij in toorn. Gelukkig wie schuilen bij Hem. (Psalm 2:12). Daarvoor was ik London. Om weer extra goed te beseffen: het is God die het al heel lang met ons volhoudt. Hij roept niet op tot een ‘Leave Him’ of een ‘Remain-on-our-own’,  maar tot een ‘Back-Home-Again’ via de ene Deur die wagenwijd openstaat.