Tussen Goede Vrijdag en Pasen zit Stille Zaterdag. Het is wachten op de Opstanding. Want alleen een levende Jezus bevrijdt van angst, van pijn, van schuld en van de dood. Van alle vier. Maar alleen als Hij weer opstaat. Dus daarom past bij Stille Zaterdag het prachtige nummer van U2 – Wake up dead man. Met ondertiteling op YouTube te beluisteren.
ANGST en PIJN
De Passion is inmiddels uitgegroeid tot een traditie. Dit jaar beleefden duizenden mensen in Harlingen het theaterspektakel mee. Een enkeling klaagde over de bij vlagen striemende regen. Met dat gemopper liet die persoon blijken bar weinig van het lijdensverhaal begrepen te hebben. Simon van Cyrene droeg meer en kwam erdoor tot geloof. Jezus droeg alles en opende zo voor ieder die in Hem gelooft weer de weg naar God.
Eén van de liederen die in de voorbije edities van de Passion gezongen werd is het bekende lied van André Hazes: Geef mij nu je angst, ik geef je er hoop voor terug. Geef mij nu de nacht, ik geef je de morgen terug. Daarover las ik ergens: moderne mensen willen niet verlost worden van hun zonden, maar van hun angsten. Hetzelfde is ook wel gezegd over het bekende Opwekkingslied ‘Heer, ik prijs uw grote naam’. Daarin wordt ook gezongen: Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Zie je wel, luidt de kritiek: de kern van het christelijk geloof verschuift van zonde en verzoening naar pijn en verlichting. Oftewel: in onze tijd zien veel mensen het geloof in God en Jezus als een religieuze therapie om beter om te kunnen gaan met de teleurstellingen die je in je leven tegenkomt.
Ik geloof daar niet zo in. Ook de catechismus zei in 1563 al, dat mijn Here Jezus Christus mij van de angst en de pijn van de hel verlost heeft … door zijn onuitsprekelijke angsten, smarten, verschrikking en helse kwelling, waarin Hij … vooral aan het kruis verzonken was. Dus Jezus bevrijdt mensen ook van hun angst en pijn en er is niets mis mee om dat vandaag ook hardop te zeggen. Zeker als onze tijd hier erg gevoelig voor is. Door dan dit ‘effect’ van het lijden en sterven van Jezus te benadrukken, kies je als christen voor een lage instap om aan anderen duidelijk te maken, dat God via Jezus ook nog een trede dieper gegaan is. Hij is ook gekomen om aan de achterliggende oorzaak en het uiteindelijke gevolg van al die angst en pijn iets te doen.
SCHULD en DOOD
Die achterliggende oorzaak noemt God in de Bijbel meestal ‘zonde’ en een enkele keer ‘schuld’. Daar heeft de Bijbel het meer over dan over onze angst en pijn. Alle mensen staan diep in het rood bij God en verdienen daarom de dood. Dat is, vanuit Gods standpunt bekeken, gerechtigheid. Mensen sterven en er is niemand die daar aan ontkomt. Er is zelfs een eeuwige dood, ook al geloven steeds minder mensen dat de hel bestaat.
Als christen geloof ik in beide én ik geloof, dat Pilatus terecht in het proces van Jezus nadrukkelijk verklaarde, geen schuld in Jezus te vinden. Hij droeg namelijk ónze zondeschuld aan het kruis en is in ónze plaats de dood ingegaan. Dat is in onze tijd moeilijker om uit te leggen. Veel mensen denken niet meer in categorieën van ‘zonde’ en ‘schuld’. En zelfs de dood jaagt veel mensen geen angst meer aan. Het is hooguit oneerlijk als je zelf te vroeg moet gaan en verdrietig voor wie achter blijven. Voor de rest geldt: je leeft maar één keer, dus geniet van het leven. In zo’n cultuur is het een geweldige uitdaging om uit te dragen dat Jezus meer is dan een therapeut die je leert omgaan met je angst en je pijn. Hij is ook degene die je schulden bij God heeft afbetaald en ervoor zorgt dat je, als je komt te sterven, door mag naar het eeuwige leven. Daarvoor heeft Hij aan het kruis geleden en is Hij gestorven en begraven. En daarom ligt Hij op Stille Zaterdag in het graf.
DE LEVENDE NIET ZOEKEN BIJ DE DODEN!
Dit is allemaal leuk en aardig bedacht als het de volgende dag geen Pasen was geworden. De bekende theoloog Tom Wright zei eens: “Zonder de opstanding zou de kruisiging slechts een hoofdstuk zijn in een lang, tragisch verhaal.” Gelukkig vertellen de engelen op de Paasmorgen een ander verhaal. ‘Waarom zoeken jullie de Levende onder de doden?‘ is het eerste wat ze tegen de vrouwen zeggen die ’s morgens vroeg het graf bezoeken. Dat is de kern van Pasen.
Dat is ook de kern van mijn geloof. Het was ook de tekst van mijn eerste Paaspreek in 1990. En ook toen al haalde ik U2 aan. Want in die tijd zongen zij ‘I still haven’t found what I’m looking for’. Omdat ze echt geloofden in Jezus Christus die de ketenen van angst, pijn, schuld en dood verbroken had. Maar tegelijk kenden ze zichzelf zo goed: mijn geloof is als water in mijn handen – het sijpelt zo weer weg. Ik heb het steeds weer nodig dat anderen, zoals de engelen op de eerste Paasdag tegen de vrouwen, mij zeggen: “Waarom zoek je de Levende onder de doden?” Dan groeit bij mij ook weer het verlangen en de hoop. Dan roep ik op deze Stille Zaterdag: “Jezus, help mij. Zonder U ben ik zo alleen in deze wereld. Sta op uit de dood!” En luister ik nog een keer naar ‘Wake up, dead man’.
Ernst Leeftink - Predikant / Pastor in de Nederlandse Gereformeerde Kerken 