‘Wanneer de angst je in de engte dringt’ – 2

Deze psalmregel uit de berijming van Psalm 50 raakte mij vorige week toen we vanwege de corona-crisis in een lockdown gingen. Ik schreef er een blog over. Mijn geliefde neef uit Duitsland attendeerde mij op het prachtige lied ‘Hey’ van de zanger Andreas Bourani, die in het Duits precies hetzelfde zingt: Wenn die Angst dich in die Enge treibt. Ik vond het een prachtig lied en vroeg een kennis het te vertalen in het Nederlands. Hieronder volgt eerst de link en daarna de tekst (de vertaling kwam tot stand met dank aan Piet de Vries en Werner Gugler).

Wenn das Leben grad zu allem schweigt
Dir noch eine Antwort schuldig bleibt
Dir nichts andres zuzurufen scheint als nein
Es geht vorbei
Wanneer het leven je even niets meer zegt,
jou nog een antwoord schuldig blijft,
jou niets anders toe lijkt te roepen dan een ‘nee’:
Het gaat over.
Wenn der Sinn von allem sich nicht zeigt
Sich tarnt bis zur Unkenntlichkeit
Wenn etwas hilft mit Sicherheit, dann Zeit
Es geht vorbei, es geht vorbei
Wanneer je de zin van alles niet meer weet te ontdekken
omdat die zich onherkenbaar achter een masker schuil houdt:
als iets zeker helpt, dan is het tijd.
Het gaat over, het gaat over.
Hey, sei nicht so hart zu dir selbst
Es ist OK wenn du fällst
Auch wenn alles zerbricht
Geht es weiter für dich
Hé, wees niet zo hard voor jezelf!
Het is oké als je valt;
ook als alles stukloopt,
gaat het verder voor jou.
Hey, sei nicht so hart zu dir selbst
Auch wenn dich gar nichts mehr hält
Du brauchst nur weiter zu gehen
Komm nicht auf Scherben zum Stehen
Hé, wees niet zo hard voor jezelf!
Ook als je helemaal geen houvast meer hebt:
je hoeft alleen maar verder te gaan;
val niet stil op de scherven!
Wenn die Angst dich in die Enge treibt
Es fürs Gegenhalten nicht mehr reicht
Du es einfach grad nicht besser weißt
Dann sei!
Es geht vorbei, es geht vorbei
Als de angst je in de engte drijft,
het je niet meer lukt om je ertegen te verzetten,
je het gewoon even niet meer ziet zitten:
Blijf dan!
Het gaat voorbij, het gaat voorbij.
Wenn jeder Tag dem andern gleicht
Und ein Feuer der Gewohnheit weicht
Wenn lieben grade kämpfen heißt
Dann bleib!
Es geht vorbei, es geht vorbei
Als elke dag op de andere lijkt
En vuur voor de gewoonte wijkt,
als je juist moet vechten om lief te hebben:
Blijf dan!
Het gaat over, het gaat over.
Hey, sei nicht so hart zu dir selbst
Es ist OK wenn du fällst
Auch wenn alles zerbricht
Geht es weiter für dich
Hé, wees niet zo hard voor jezelf!
Het is oké als je valt;
ook als alles stukloopt,
gaat het verder voor jou.
Hey, sei nicht so hart zu dir selbst
Auch wenn dich gar nichts mehr hält
Du brauchst nur weiter zu gehen
Komm nicht auf Scherben zum Stehen
Hé, wees niet zo hard voor jezelf!
Ook als je helemaal geen houvast meer hebt:
je hoeft alleen maar verder te gaan;
val niet stil op de scherven!
Halt nicht fest, lass dich fallen
Halt nicht fest, lass dich fallen
Halt nicht fest, lass dich fallen
Halt nicht fest, halt nicht fest
Hou niet vast, laat je vallen.
Hou niet vast, laat je vallen.
Hou niet vast, laat je vallen.
Hou niet vast, hou niet vast.

‘Wanneer de angst je in de engte dringt’

Aan die regel uit Psalm 50 moest ik denken toen op dinsdagavond 13 oktober de regering een behoorlijke lock-down afkondigde voor minstens 14 dagen en waarschijnlijk een hele maand.

Afgezien van de vraag of de maatregelen te slap, te streng, te willekeurig of überhaupt terecht zijn, iedereen vraagt zich af: waar gaat het naartoe met het virus en met de krachten die zich in de samenleving laten zien? Als christen heb ik niet het antwoord. Corona en alles erom heen dringt ook ons, of we willen of niet, in de engte. Sommigen worden daar heel erg angstig. Anderen af en toe.

Wat ik als christen wel weet is, dat er nog iets meer in Psalm 50 staat. Namelijk dit:

14 Breng God een dankoffer en doe wat je de Allerhoogste belooft.

15 Roep Mij te hulp in tijden van nood, Ik zal je redden, en je zult Mij eren.

23 Wie een dankoffer brengt, geeft Mij alle eer, wie zo zijn weg gaat, zal zien dat God redt.’

Breng God een dankoffer en laat het niet alleen bij woorden blijven, maar doe het ook! Als je dat in goede tijden doet, weet je God ook te vinden in moeilijke tijden of, zoals andere vertalingen zeggen:, ‘in de dag van de benauwdheid’.

Sterker nog: zelfs als je midden in zo’n spannende tijd zit, roept God je op om Hem dankbaar te blijven vereren. Alleen zo zul je zijn hulp ervaren en merken dat Hij een God is die redt.

Ergens anders in de Bijbel staat zelfs: ‘Ik zal jouw redding zijn.’  God brengt niet alleen redding. Hij is mijn redding. Jezus –God Zelf- is mijn Redder!

Hij redt mij niet alleen van mijn zondeschuld. Hij redt mij ook van mijzelf. Van al mijn gedachten waardoor ik het in deze crisis benauwd en te kwaad krijg. Dan kan ik zelfs in deze heftige periode waar we met elkaar doorheen moeten, God nog steeds danken voor wat Hij allemaal nog wel geeft. Zo krijgt Hij ook vandaag nog alle eer. En je zult, de ene keer sterker dan de andere keer, de vrede van God ervaren. Omdat je ziet en merkt: Hij is erbij en helpt ons er door heen.

Offer God lof, bied Hem je dankbaarheid,

voldoe aan je geloften, Hem gewijd.

Dan zul je, als het onheil je omringt,

wanneer de angst je in de engte dringt,

Mij roepen en Ik zal het al doen keren.

Ik geef je ruimte en jij zult Mij eren.

Zo spreekt de Heer: al wie in dankbaarheid

aan Mij het offer van zijn leven wijdt,

houdt Mij in eer en heeft mijn wil verstaan.

Hij baant de weg, waarlangs mijn heil kan gaan.

Hij zal het zien, hij zal het zelf ervaren:

Ik zal mijn vrede aan hem openbaren.

Psalm 50 vers 7 + 11

Geen zorgen voor de dag van morgen

– maar wel voor de dag van vandaag –

De vakantie is alweer lang voorbij. De herfst is alweer begonnen. Maar deze keer is het niet zoals altijd. Het corona-virus houdt ons nog stevig in de greep. We pendelen wat heen en weer tussen versoepeling en verscherping van de maatregelen.

Hoe ben je daar als christen onder? Waar stel je je vertrouwen op?

Ik stel mijn vertrouwen op de Heer, mijn God.

Want in zijn hand ligt heel mijn levenslot.

Dat klinkt vroom.

Maar tegelijk vertrouw ik ook op de medische wetenschap. Zij hebben verstand van het grillige verloop van virussen.

En ik vertrouw op onze overheid. Want je kunt veel van onze regering zeggen, maar in tegenstelling tot Wit-Rusland en heel veel andere landen, zoekt onze overheid wel het goede voor haar burgers. Ze staat in dienst van God en is er voor uw welzijn, zegt Paulus in Rom. 13:4a.

Ook vertrouw ik op de mensen om mij heen. Er zijn altijd uitzonderingen, maar het overgrote deel van de Nederlanders begrijpt heel goed dat de meeste maatregelen echt nodig zijn om een tweede corona-golf te voorkomen of, waar die al aangebroken is, door te komen.

Tenslotte vertrouw ik op mijn gezonde verstand. Dat zegt mij dat er in de laatste week van september de besmettingen in o.a. Zeeland (96), Friesland (373) en Drenthe (339) relatief laag zijn (tussen de 25.0 en 68.7 per 100.000), maar in de regio’s Amsterdam (2.669), Rotterdam (2.208) en Den Haag (1.950) erg hoog (tussen de 166.8 en 249.3 per 100.000). En mijn gezonde verstand zegt mij ook, dat ‘thuis’ zo’n 2.400 keer (= 57%), ‘familie+vrienden’ + ‘werk+school’ elk ruim 600 keer (= samen 28%) en ‘vrije tijd+uitgaan’ dik 500 keer (= 12%) vooral een virushaard zijn, terwijl ‘een religieuze bijeenkomst’ in de laatste week van september slechts 4 keer (= 0,4%) de vermoedelijke oorzaak van besmetting was.

Maar al dat vertrouwen in mensen, van de overheid tot aan mijzelf, is een wankele basis als dat eerste er niet is: Ik stel mijn vertrouwen op de Heer, mijn God. Want in zijn hand ligt heel mijn levenslot.

Dus let ik vooral op wat Jezus, mijn Heer, mij te zeggen heeft, nu we nog met de dreiging van het coronavirus te maken hebben. Daarbij moet ik vooral denken aan deze woorden van Hem:

“Maak je dus geen zorgen over de dag van morgen,

want de dag van morgen zal zijn eigen zorgen hebben.

Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.”

Vaak zeggen christenen: je hoeft je geen zorgen te maken voor de dag van morgen, want Jezus heeft gezegd dat als God voor de vogels en de bloemen zorgt, Hij zeker ook voor jou zal zorgen. En dat is ook zo. Dat zegt Jezus ook.

Maar hier geeft Jezus een hele andere reden. Hier zegt Hij: je mag je wél zorgen maken, maar hou het wel binnen de perken. Je kunt allerlei scenario’s uitdenken voor hoe het morgen en volgende week en de komende maanden gaat, maar, zegt onze Heer: Bewaar die zorgen maar voor morgen. Je hebt het al moeilijk genoeg met vandaag. (Bijbel in Gewone Taal).

Ik ben blij met deze woorden van Jezus.

Zorgen maken mág.

Want het leven is niet altijd makkelijk, het christelijke geloof is geen zoetsappig verhaaltje waarin het goede het altijd en overal wint van het kwade, en als gelovige lukt het mij vaak niet om de lastige dingen van het leven altijd met goede moed te dragen omdat de Heer alle zorgen van mij wegneemt. Nee, het leven is soms loodzwaar en dan is er maar één overlevingsstrategie: eerst maar eens deze dag zien door te komen. En wie geeft dat advies? Jezus Zelf nota bene! Zo goed kan Hij Zich inleven in onze situatie. Zo goed kan Hij meevoelen met wat iemand allemaal moet ondergaan. Onze Heer is niet wereldvreemd, maar kent de rauwe werkelijkheid van het leven uit eigen ervaring.

‘Zie eerst maar eens deze dag door te komen’, zegt Jezus dus, ‘en doe dat in vertrouwen op Mij’. Misschien betekent dat wel, dat je als christen redelijk relaxed met al het corona-nieuws kunt omgaan. We mogen alweer enkele maanden overal in Nederland kerkdiensten met 100 mensen of meer houden. Die vormen dankzij alle voorzorgsmaatregelen nagenoeg geen voor de gezondheid, blijkt telkens weer. We mogen daarbuiten om elkaar ook nog steeds in groepen van 30 binnen en groepen van 40 buiten ontmoeten. En veel voor activiteiten met kinderen of tieners van 12-17 jaar oud mogen nog steeds doorgaan. Als volgende week of volgende maand de situatie negatief verandert, is dat het ‘eigen kwaad’ van die periode en nemen we nieuwe maatregelen.

Geen zorgen voor de dag van morgen, zegt Jezus.

Ik stel mijn vertrouwen op de Heer, mijn God, zingen we.

Dan blijft het spannend. Er is geen enkele reden voor een ‘schijt-aan-corona-houding’. Hou je aan de maatregelen en adviezen.

Tegelijk weet ik dat God zorgt. Er is ook geen reden om aldoor krampachtig ‘Better safe than sorry’ te roepen. Wat kan kan, en wat mag mag.

En net zo belangrijk is: Laat iedereen zijn of haar eigen overtuiging volgen. (Rom. 14:5)

De Heer regeert – geef Mij je angst – Psalm 107

Hieronder vind je de tekst van de videopreek van zondag 22 maart.

Door God geliefde mensen, mijn broer en zus in Jezus Christus,

Het corona-virus houdt de wereld in zijn greep. Ook in Nederland regeert de angst. Angst om besmet te worden en om aan dit virus te sterven. Dat geldt niet alleen voor de ouderen in onze samenleving. Maar ook voor wie heel kwetsbaar is vanwege ziekte of de nawerking van chemokuren of bestralingen. Angst om gebrek aan voedsel, en dus hamstert men de hele koelkast, diepvries, inloopkast en niet te vergeten het medicijnenkoffertje vol. Angst voor een ekonomische crisis, nu steeds meer winkels en bedrijven de deuren sluiten. Wat betekent dat voor mijn bedrijf? Wat betekent dat voor mijn baan?

Die angst is er echt. En die angst is terecht. Ook als christen ken ik die angst. Psalm 25 spreekt ervan: Mijn hart is vol van angst, bevrijd mij uit mijn benauwdheid. God, verlos Israël, verlos het van al zijn angsten. Ook Psalm 107 spreekt ervan. Die psalm raakte mij de afgelopen dagen.

In Psalm 107 staan twee gevoelens centraal. Allereerst de trouw van de HERE God. Daar begint deze psalm mee: Loof de HEER, want Hij is goed, eeuwig duurt zijn trouw. En daar eindigt deze psalm mee: Wie wijs is kent de trouw van de HEER.

Maar daar tussen in gaat het in Psalm 107 heel vaak over angst. Angst is een wurgslang. Het grijpt mensen bij de keel. En zoals ik al zei: die angst is er vandaag echt. En die angst is terecht. Psalm 107 zegt daarover: mensen zijn wereldwijd in de greep van de angst, uit alle landen, uit het oosten en het westen, uit het noorden en het zuiden. Vind je dat niet vreselijk aktueel? Een wereldwijde angst?

De dichter van Psalm 107 noemt vier verschillende situaties, waarin de angst mensen in de greep heeft. En vier keer klinkt dan het refrein: “Zij riepen in hun angst tot de HERE en Hij redde hen uit vele gevaren.” 

Eén ervan lijkt heel erg op de situatie van vandaag. Het gaat dan over schepen die de zeeën bevaren om handel te drijven met verre landen. Dat is een beeld dat goed past bij onze moderne samenleving. Ekonomie en welvaart, dat zijn de peilers waarop zij vandaag onze zekerheid en onze gezondheid bouwen.

Maar dan … zegt Psalm 107: Op Gods bevel ging het stormen, hoog verhieven zich de golven. Schepen werden opgetild tot de hemel en vielen weer neer in de diepte. Iedereen verging van ellende. Ze zwaaiden op hun benen alsof ze dronken waren. Ze waren ten einde raad.

Dat zijn pittige uitspraken. Als een storm raast het corona-virus over de wereld. Het raakt iedereen, of je nu besmet bent of niet. Is dat corona-virus door God de wereld ingestuurd? En als dat zo is, is het dan een straf van God? Of is het een teken van de eindtijd – een signaal dat Jezus binnenkort terugkomt? Ik geloof daar persoonlijk niet zo in. Ik zie het eerder als een wake-up-call. God roept ons mensen en ieder van ons persoonlijk weer bij de les.

Hoeveel mensen leven in onze tijd niet aan God voorbij? Hoeveel mensen vertrouwen op andere dingen dan op God? Hoeveel mensen zoeken hun zekerheid niet bij God, maar bij de wetenschap? En dan plotseling … waait er een virus uit China over heel de wereld. En meteen is het zelfvertrouwen weg. De angst regeert.

Wat doe je dan? In Psalm 107 staat: Zij riepen in hun angst tot de HERE – en Hij redde hen uit vele gevaren. Hij bracht de storm tot zwijgen, de golven gingen liggen. Groot was hun blijdschap, dat de zee tot rust kwam. De HEER bracht hen naar een veilige haven.

In het Nieuwe Testament laat Jezus weten, dat Hij in de storm erbij is. Zelfs als Hij slaapt, heeft Hij alles maximaal onder controle. En als Hij afwezig lijkt, komt Hij op het cruciale moment toch aanlopen.

Is dat een zekerheid die we in de hand hebben? Nee, tenminste, ik ervaar dat lang niet altijd zo. Maar ik geloof wel, dat als je Jezus kent en op God vertrouwt, je anders met je angst omgaat. Jezus zegt zelf ergens: ‘Wees niet bezorgd zoals andere mensen, die niet geloven dat God voor je zorgt.’ En Paulus zegt ergens: ‘Wees niet verdrietig zoals andere mensen die geen hoop hebben.’ Dat zeggen ze allebei niet voor niets. Je mag als christen wél bezorgd zijn. Je mag als christen wél verdriet hebben. De angst slaat je, ook als christen, wél om het hart nu we midden in deze corona-crisis zitten.

De vraag is: waar ga je naar toe met je angst? Ga maar naar Jezus met je angst. Hij geef je er hoop voor terug. Laat dus niet de angst regeren, maar weet: ‘De Heer regeert, zijn koninkrijk staat vast.’ Dat Evangelie geeft houvast in bange tijden.

Wie wijs is, zegt Psalm 107, neemt dit ter harte en kent de trouw van de HEER. Die trouw is beter dan het leven, zingen we met een andere Psalm. En dus zingen Gods kinderen zelfs in bange tijden: Loof de HEER, want Hij is goed, eeuwig duurt zijn trouw. Zo spreken zij die door de HEER verlost zijn, die Hij verloste uit de greep van de angst.

De ene keer kan ik mij daar gemakkelijk aan overgeven. De andere keer gaat dat stukken moeilijker. Dat zal bij jou niet anders zijn. Een bekend kinderlied zegt dan: Je hoeft niet bang te zijn, al gaat de storm te keer. Leg maar gewoon je hand in die van onze Heer. En ook als je wél bang bent – want die angst is er echt, ook bij jou en mij … je hand in die van de Heer leggen … dat kun je doen door zelf te bidden. Dat kunnen we ook doen door samen te bidden. In deze spannende tijd is er een speciaal ‘corona’-gebed opgesteld.

Here Jezus, U reisde door steden en dorpen en “genas elke kwaal en ziekte”. Op uw bevel werden de zieken genezen.

Kom ons nu te hulp, midden in de wereldwijde verspreiding van het coronavirus, opdat we de helende liefde van U mogen ervaren.

Genees degenen die ziek zijn van het virus. Mogen ze hun kracht en gezondheid herwinnen door kwalitatieve, goede medische zorg.

Genees ons van onze angst, die de naties en landen verhindert samen te werken en buren verhindert elkaar te helpen.

 Genees ons van onze trots, die ons onze eigen onkwetsbaarheid laat claimen voor een ziekte die geen grenzen kent.

Here Jezus, genezer van allen, blijf bij ons in deze tijd van onzekerheid en verdriet.

Wees bij de families van degenen die ziek zijn of zijn gestorven. En als ze zich zorgen maken en rouwen, bescherm hen voor de ziekte en de wanhoop. Mogen ze uw vrede kennen.

 Wees bij de artsen, verpleegkundigen, onderzoekers en alle medische professionals die willen genezen, getroffenen helpen en zichzelf in een risicovolle positie plaatsen. Mogen zij uw bescherming en vrede kennen.

Wees bij de leiders van alle naties. Geef hen een vooruitziende blik om naar liefde en waarheid te handelen voor het welzijn van alle mensen voor wie ze dienen te zorgen. Geef ze de wijsheid om te investeren in lange-termijn-oplossingen die helpen ons voor te bereiden of toekomstige uitbraken voorkomen. Mogen zij uw vrede kennen, terwijl zij samenwerken om dit op aarde te bereiken.

Of we nu in binnen- of buitenland zijn, omringd door veel mensen die aan deze ziekte lijden of slechts enkelen, Here Jezus, blijf bij ons wanneer wij verdragen en rouwen, volharden en voorbereiden. In plaats van onze angst, geef ons uw vrede. Here Jezus, genees ons. Amen

Als laatste bemoediging, na deze overdenking en na dit gebed, wil ik jullie een lied meegegeven. Want als het echt waar is, dat je midden in de storm gewoon je hand in die van Jezus, onze Heer, mag leggen, weet je ook: Ik val niet uit zijn hand. Mijn wens is, dat in al je angsten en zorgen dit lied je vertrouwen op God en Jezus weer doet toenemen.

Ga met God, en Hij zal met je zijn!

De HEER regeert – ook tijdens de corona-crisis

Morgen is het zondag.  Kerken blijven leeg.  Op YouTube staat vanaf zondagmorgen 07:00 uur deze mini-preek online, inclusief gebed en een mooie lied:

Waar gaat het over?

Over het corona-virus dat als een storm over de wereld raast en iedereen in zijn greep heeft.

De storm komt uit Gods hand, zegt Psalm 107:

Wanneer Hij spreekt, doet Hij een stormwind opsteken, die haar golven hoog opheft.

Maar wie Jezus kent, mag er ook op vertrouwen:

Hij brengt de storm tot stilte, zodat hun golven zwijgen.

Hij is immers de Heer die regeert!

 

Corona-virus-gebed

Corona Virus GebedCorona Virus Gebed

Here Jezus, U reisde door steden en
dorpen en genas elke kwaal en ziekte.
Op uw bevel werden de zieken genezen.

Kom ons nu te hulp, midden in
de wereldwijde verspreiding
van het coronavirus,
opdat we de helende liefde van U
mogen ervaren.

Genees degenen die ziek zijn van het virus.
Mogen ze hun kracht en gezondheid herwinnen
door kwalitatieve, goede medische zorg.

Genees ons van onze angst,
die de naties en landen verhindert samen te werken
en buren verhindert elkaar te helpen.

 Genees ons van onze trots,
die ons onze eigen onkwetsbaarheid laat claimen
voor een ziekte die geen grenzen kent.

Here Jezus, genezer van allen, blijf bij ons
in deze tijd van onzekerheid en verdriet.

Wees bij degenen die zijn gestorven aan het virus.
Mogen zij in uw eeuwigheid bij U rusten in vrede. 

Wees bij de families van degenen die ziek zijn of zijn gestorven.
En als ze zich zorgen maken en rouwen,
bescherm hen voor de ziekte en de wanhoop.
Mogen ze uw vrede kennen.

 Wees bij de artsen, verpleegkundigen, onderzoekers en
alle medische professionals die willen genezen,
getroffenen helpen en zichzelf in een risicovolle positie plaatsen.
Mogen zij uw bescherming en vrede kennen.

Wees bij de leiders van alle naties.
Geef hen een vooruitziende blik om naar liefde en waarheid te handelen
voor het welzijn van alle mensen voor wie ze dienen te zorgen.
Geef ze de wijsheid om te investeren in lange-termijn-oplossingen
die helpen ons voor te bereiden of toekomstige uitbraken voorkomen.
Mogen zij uw vrede kennen, terwijl zij samenwerken om dit op aarde te bereiken.

Of we nu in binnen- of buitenland zijn, omringd
door veel mensen die aan deze ziekte lijden of slechts enkelen,
Here Jezus, blijf bij ons wanneer wij
verdragen en rouwen, volharden en voorbereiden.
In plaats van onze angst, geef ons uw vrede.
Here Jezus, genees ons.

Vertaling © Corona Virus Prayer, Kerry Weber

Corona Virus Prayer

WEL of GEEN kerkdiensten vanwege de corona-crisis?

“Nederland valt stil, na het dringende advies van het kabinet om evenementen met meer dan honderd personen af te gelasten. Kerkdiensten gaan zondag bijna nergens door of worden met een klein groepje gehouden en via internet uitgezonden.” Dit schreef het Nederlands Dagblad op 12 maart nadat de regering een flink aantal maatregelen genomen had vanwege de corona-crisis.

Veel kerken hebben voor de hele maand maart de zondagse diensten helemaal geannuleerd. Andere kerken houden op de komende zondagen een aangepaste kerkdienst voor een beperkt aantal mensen. Op Steunpunt Kerkenenwerk kun je alle informatie vinden over ‘corona & kerk’.

Zondag 15 maart zou ik drie keer preken. Dat wordt nu één keer.

De morgendienst in de GKV van Oosterwolde gaat gewoon door. Dat is een hele kleine kerk met nog geen 70 leden. Het is Avondmaal. Dat wordt deze keer niet aan tafel gevierd, waar men normaal elkaar twee schalen met brood en twee grote bekers met wijn doorgeeft, maar een gaande viering waarin men één stukje brood van de schaal pakt en iedereen een kleine bekertje met wijn neemt. En verder: geen handen schudden en geen collecte door de rijen, maar bij de uitgang.

’s Middags zou ik eerst een kerkdienst leiden in het verzorgingscentrum ArendState in Assen. Daar zijn meestal zo’n 50 bewoners bij aanwezig die bijna allemaal 80 jaar of ouder zijn, met nog enkele verzorgenden en familieleden. Die diensten zijn tot eind maart zeer terecht geannuleerd. De geestelijk verzorger mailde: “Omdat we in ArendState met (heel) kwetsbare mensen te maken hebben, willen we de risico’s zo beperkt mogelijk houden.”

Daarna zou ik in de GKV van Beilen preken, maar ik kreeg een keurig mailtje van de preekvoorzienster: “In verband met het advies van de RIVM en de GKv heeft de kerkenraad besloten om op 15 maart 2020 geen kerkdiensten te houden.”

Wel een kerkdienst in Assen-Peelo

In mijn eigen gemeente, GKV ‘Het Noorderlicht’ in Assen-Peelo, hebben we besloten om de komende weken ’s middags geen kerkdienst te beleggen. Ook hebben we alle aktiviteiten die t/m 31 maart in het kerkgebouw plaatsvinden, afgelast. Alleen de morgendienst gaat op 15 maart gewoon door. Hoewel – helemaal niet gewoon! We hebben drastische maatregelen genomen, zodat het aantal gemeenteleden dat de kerkdienst mag bezoeken, ver onder de 100 blijft.

Onze kerk heeft zo’n 550 leden die verdeeld zijn in drie wijken. Wijk 1 heeft bijna 60 adressen. Wijk 2 heeft ongeveer 85 adressen. Wijk 3 heeft ongeveer 70 adressen. Op een gewone zondagmorgen zijn er meestal tussen de 300 en 350 mensen kerkgangers. We zijn een heel erg jonge gemeente (bijna 200 kinderen en tieners) en hebben 18 gemeenteleden boven de 70, waarvan één boven de 80.

Het Dagelijks Bestuur van onze kerk heeft unaniem besloten om voor komende zondag de gemeenteleden van Wijk 1, de kleinste wijk dus, uit te nodigen om de kerkdienst te bezoeken. De leden van Wijk 2 en Wijk 3 worden opgeroepen om thuis de dienst mee te kijken of er op een andere manier invulling aan te geven. Tegelijk is aangegeven dat er géén creche en géén kinderclub gehouden zal worden. En hebben gemeenteleden uit Wijk 1 het advies gekregen om ook thuis te blijven als ze zich minder gezond voelen of veel in contact komen met mensen die extra kwetsbaar en vatbaar zijn voor mogelijke besmetting met het corona-virus.

Nunspeet (2)Er zullen, schat ik in, al met al zo’n 40 – 50 gemeenteleden de kerkdienst van 15 maart bezoeken. Dat gaat er dan net zo uitzien als in de CGK van Nunspeet die afgelopen donderdag een aangepaste biddagdienst belegde (zie foto).

Binnen de classis Assen hebben sommige kerken hetzelfde besloten als Assen-Peelo. Andere kerken houden helemaal geen kerkdienst, maar houden een meditatie die via de live-stream te volgen is.

Het zekere voor het onzekere?

Is het wel verstandig om sowieso een kerkdienst te beleggen waar zo’n 40 à 50 mensen aanwezig zijn, zoals in Oosterwolde en in Assen-Peelo? Ook binnen onze eigen gemeente klinken er geluiden dat het beter is om geen enkel risico te nemen.

Ik begrijp dat gevoel. Tegelijk is de zondagse kerkdienst voor veel mensen het meest waardevolle onderdeel van samen kerk-zijn. Dus moet je goed afwegen waarom je drie weken lang alle kerkdiensten volledig zou laten vervallen.

Coronavirus sterftecijfer kleinAls dat niet persé nodig is, kun je er ook voor kiezen om in elk geval de mogelijkheid te bieden om wel voor een deel bij elkaar te komen. In onze ‘Noorderlicht’-gemeente kan dat volgens het Dagelijks Bestuur inderdaad, omdat wij een erg jonge gemeente zijn. Volgens het Nederlands Dagblad van 14 maart is het risico van de gevolgen van corona-virus “zeer scheef verdeeld: van de besmette twintigers en dertigers overlijdt amper een op de duizend, van de besmette 80-plussers overlijdt tot wel een op de zes.” (zie de tabel)

In onze kerkelijke gemeente van 550 leden hebben we één persoon die ouder is dan 80. En van de 804 mensen die op vrijdag 13 maart met het corona-virus besmet waren, komen er 5 uit de stad Groningen en 16 uit Zuid-Drenthe.

Volgens mij is het daarom in onze situatie verantwoord om op 15 maart een kerkdienst te beleggen met een beperkt aantal bezoekers, terwijl de rest van de gemeente de kerkdienst via internet kan volgen. Hoe we het volgende week zondag doen, hangt af van hoe de corono-crisis zich ontwikkelt. Misschien is er dan wél aanleiding om geen kerkdienst te beleggen. Of kunnen we opnieuw één wijk welkom heten in de morgendienst.

Samen door de storm heen

Veel Nederlanders maken zich grote zorgen. Met honderden tegelijk (dat dan wel weer) koopt men de schappen in de supermarkten leeg. Als christen steek ik mijn kop niet in het zand. Je moet de risico’s die het corona-virus met zich meebrengt, heel serieus nemen. En je moet de overheid gehoorzamen, juist als die met goede adviezen komt in deze crisis. Maar als christen hoef ik niet in paniek te raken, zoals nu in heel de wereld wel lijkt te gebeuren. De corona-crisis is een storm die nu ook met windkracht 12 ons land begint te razen. Maar als christen weet ik: in de storm is Jezus onze Heer er altijd bij. Dus maak ik me wel zorgen, maar wil ik gewoon niet overbezorgd zijn. Ik heb toch niet voor niets mijn kinderen het lied geleerd: Je hoeft niet bang te zijn, al gaat de storm tekeer; leg maar gewoon je hand in die van onze Heer.  

Ben jij ook zo bang – als christen in Nederland?

Vroeger op de basisschool hoorde ik niet bij de branieschoppers van de klas. Eerder omgekeerd. Dus werd ik regelmatig uitgescholden voor ‘bangeschieterd’. Tot ik op een keer dacht: ik ga níet meer aan de kant bij een fietscrossrace door de straten van ons dorp. Mijn klasgenoot had dat uiteraard niet verwacht en dus eindigde onze ontmoeting in een frontale botsing. Twee fietsen kapot, allebei flink wat schrammen en bulten, maar ik werd nooit meer uitgescholden voor ‘bangeschieterd’.

“Ben jij ook zo bang?” zong Toontje Lager in de jaren ’80 van de vorige eeuw al. Vandaag lijken veel mensen nog steeds bang te zijn. Ook onder christenen. Op zich verbaast mij dat niet. De wereld verandert in een rap tempo. In alle opzichten, of je nu kijkt naar het klimaat, naar de vluchtelingencrisis of naar de wereldvrede. Bovendien wordt Nederland steeds onchristelijker. Dat blijkt alleen al uit de cijfers. Eind december 2016 kwam het CBS met cijfers waaruit blijkt dat voor het eerst minder dan de helft van de Nederlanders aangesloten bij een kerk / synagoge / moskee / stoepa. Ook al hanteert het CBS een wat rare methodiek (23,8% katholiek, 6,5% hervormd, 5,7% protestants, 3,3% gereformeerd, 4,9% moslim, 5,7% overig, nl. evangelisch, boeddhist, joods) – het laat zien dat nog maar 49,9% van de burgers in ons land zich religieus noemt, waarvan ongeveer 40% christelijk. En terwijl Urk in maar liefst 97,8% van de bevolking christelijk is (0,0% moslims, 2,2% niet-kerkelijk), zitten wij in Assen onder het landelijk gemiddelde qua religiositeit (60,5% niet-gelovig, 39,5% wel gelovig), maar kunnen we aan de andere kant nog wel lekker opgaan in onze gereformeerde bubbel, want die bedraagt in Assen precies 10,0% – tegenover ongeveer 1,6% moslim).

Daarnaast krijgen we het in Nederland in de komende jaren ook moeilijker als het gaat om publiek uit te komen voor onze eigen, op de Bijbel gefundeerde normen en waarden. Van buitenaf worden die door de overheid en de samenleving steeds minder geaccepteerd en getolereerd. En binnen eigen kring worden christenen soms ook meewarig aangekeken als ze in alles de goede regels van God en de levensstijl van Christus proberen na te volgen.

Maar hoe erg is dat?

Paulus bemoedigt (!) de christenen in Filippi met deze woorden: Aan u is de genade geschonken niet alleen in Christus te geloven, maar ook omwille van Hem te lijden. (Fil. 1:29). Dat moet je niet verbazen, zegt Paulus erbij, want ik spreek uit ervaring. En ook al hoef je het lijden niet op te zoeken, als het je overkomt is lijden vanwege je geloof in Jezus Christus positief signaal. Daarom kan Paulus ook zeggen: Laat u op geen enkele manier door de tegenstanders angst aanjagen, want dat is een teken van God: voor hen dat ze ten onder gaan, voor u dat u wordt gered. (Fil. 1:28).

Gumbel Een leven dat zin heeftIk vind het erg herkenbaar wat Paulus schrijft over angst. Ik denk dat er in Nederland veel bange christenen zijn. Vooral bang om zelf te moeten afzien vanwege het geloof in Christus. Nicky Gumbel, de man van de Alphacursus, bespreek in zijn boekje Een leven dat zin de hele Filippenzenbrief. Hij schrijft bij dit vers: ‘Hoewel wij, westerlingen, het minst te vrezen hebben, zijn we het bangst. Onze angsten houden verband met impopulariteit of sociaal isolement. Maar anderen moeten martelingen, gevangenschap en de dood onder ogen zien. Voor de westerse kerk is nú de tijd aangebroken om het optimale rendement te halen uit onze vrijheid, en voortgang te maken met de verbreiding van het evangelie. Waar we ook zijn, de mogelijkheden om het goede nieuws door te geven zijn onbeperkt.’

Op beide punten heeft hij, denk ik, gelijk. We hebben in West-Europa nog nooit zolang zoveel godsdienstvrijheid gehad als in de laatste honderd jaar. Maar tegelijk zijn we als christenen bang geworden om in alle omstandigheden voor Jezus Christus uit te komen. In Paulus’ tijd was dat niet anders. Ook toen leefden christenen als een minderheid te midden van een verdorven en ontaarde generatie. Ze kregen van Paulus de opdracht mee om in zo’n samenleving van egoïsten en populisten te schitteren als sterren aan de hemel. Dat lukt alleen maar door vast te houden aan het woord dat leven brengt (Fil. 2:15-16). Vandaar ook dat Paulus de christenen van Filippi oproept: Blijf standvastig in de Heer!’ Oftewel, zoals  de Bijbel in Gewone Taal kernachtig zegt: Hou vast aan jullie geloof in de Heer! (Fil. 4:1)

Wie dat doet, hoeft nergens bang voor te zijn.

 

Leesrooster voor bange en niet-bange christenen

‘Uw Woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad’ (Psalm 119:105). Nu heb je verschillende soorten lampen. Het lezen van een bijbelgedeelte is als een bureaulamp: je gaat er even voor zitten. De dagteksten zijn bedoeld als zaklampjes: af en toe even aanknippen en je afvragen: ‘Wat wil de Heilige Geest met deze tekst vandaag tegen mij zeggen?’ Als gebedspunt zou je elke dag voor één of meer vervolgde christenen kunnen bidden.

Dag 1: Matteüs 10:16-33            Dagtekst: Matteüs 10:34

Denk niet dat Ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard.

Dag 2: Handelingen 5:12-25       Dagtekst: Psalm 90:11

Hij vertrouwt je toe aan zijn engelen, die over je waken waar je ook gaat.

Dag 3: Handelingen 5:26-42       Dagtekst: Handelingen 5:41

De apostelen waren verheugd dat ze waardig bevonden waren deze verne­dering te ondergaan omwille van de naam van Jezus.

Dag 4: Handelingen 16:1-15       Dagtekst: Kolossenzen 4:3

En bid dan ook voor ons, dat God deuren voor ons opent om het mysterie van Christus te verkondigen, waarvoor ik gevangen zit. 

Dag 5: Handelingen 16:16-25     Dagtekst: 1 Petrus 2:20b-21

Het is een blijk van Gods genade wanneer u verdraagt wat u moet lijden voor uw goede daden. Dat is uw roeping: ook Christus heeft geleden, om uwentwil, en u daarmee een voorbeeld gegeven.

Dag 6: Handelingen 16:26-40              Dagtekst: Filippenzen 1:19

Ik weet, dat dit alles door uw gebed en de hulp van de Geest van Jezus Christus tot mijn redding leidt.