zit er iets of niets tussen Doop en Avondmaal?
Foto: Philip Roorda
“Waarom zou ik belijdenis doen in de kerk? Mijn geloof is toch iets persoonlijks?” Die geluiden kom je in onze tijd steeds meer tegen. In zijn boek ‘Groeien in Christus’ behandelt de Amerikaanse theoloog J.I. Packer heel praktisch de Twaalf Artikelen; het onderwerp ‘Doop en Bekering’; het Onze Vader; en tenslotte de Tien Geboden. Als hij het over ‘Doop en Bekering’ heeft, schrijft hij een apart hoofdstuk over belijdenis doen (blz. 115-117). Dat vind ik een heel waardevol stuk, dus ik geef het, deels in eigen woorden, hieronder weer.
In de meeste traditionele kerken worden mensen die als kind gedoopt zijn, later na een bevestigende plechtigheid toegelaten tot het Heilig Avondmaal. Kenmerkend daarbij is dat de dominee de meestal jong-volwassen leden de hand oplegt en de Heilige Geest bidt om hun kracht te geven. Wat betekent dit?
WAT BELIJDENIS NIET IS
Om te beginnen betekent het niet, dat tot op dat moment de Heilige Geest niet persoonlijk bij deze kerkleden zou hebben ingewoond, of dat de gaven en vruchten van de Heilige Geest tot op dat moment niet werkzaam zouden zijn geweest.
Prachtige belijdeniskaarten zijn te bestellen via http://www.karlaleeftink.com/kaarten
Het wil ook niet zeggen, dat we alleen door belijdenis en handoplegging de Heilige Geest en de daaraan verbonden gaven zouden kunnen ontvangen. Belijdenis doen is immers geen sacrament, zoals sommigen denken. Het Nieuwe Testament kent maar twee sacramenten als door God gegeven tekenen, die de bijzondere zegeningen voor de gelovigen waarborgen, namelijk de Doop en het Avondmaal. En zelfs bij de sacramenten is het zo, dat de genadegaven die door Doop en Avondmaal aan de gelovigen worden voorgesteld en verzekerd, ook los van de sacramenten ontvangen kunnen worden. De vergeving van de zonden, die deel uit maakt van de rechtvaardiging, is daarvan een overduidelijk voorbeeld, zoals blijkt uit Romeinen 5:1 en voorafgaande verzen en uit Galaten 3:26 en heel dat hoofdstuk.
Tegelijk zie je in Handelingen 2:38 en 22:16, dat wie gelooft in de vergeving van zonden, ook opgeroepen wordt zich te laten dopen. Want het Nieuwe Testament laat zien, dat christen worden hetzelfde is als lid van de gemeente worden. Er bestaat niet zoiets als ‘op je eentje vluchten naar de Enige’; óf we zijn met elkaar verlost als leden van het lichaam van Christus óf we zijn niet verlost. Natuurlijk heeft het schriftuurlijke christen-worden alles te maken met het ondervonden en beleden geloof, maar het doen van belijdenis als bevestiging van de gave van de Heilige Geest is geen bijbelse inzetting.
TOCH ‘JA’ ZEGGEN
Maar als belijdenis doen alleen maar een kerkelijke traditie is, waarom blijven we het we het dan doen? Is het wel zinvol? Ja! En wel om twee redenen, een theologische en een pastorale.
Om te beginnen is er bij de inlijving in het lichaam van Christus een element, dat ontbreekt bij de kinderdoop, namelijk de persoonlijke geloofsbelijdenis in de gemeente. We mogen dan de doop van de kinderen van de gelovigen zien als Gods wil, maar het belijden van het geloof, als men daar oud genoeg voor is, is net zo goed de wil van God, zoals duidelijk blijkt uit Romeinen 10:9, 1 Korintiërs 12:3 en 1 Timoteüs 6:12. De persoonlijke geloofsbelijdenis laat zien, dat we ‘het lichaam kunnen onderscheiden’, namelijk dat we de betekenis en het belang inzien van de woorden van Jezus bij het Avondmaal: ‘Dit is mijn lichaam voor u’ (1 Korintiërs 11:24+29). De persoonlijke belijdenis van het geloof maakt de weg vrij voor deelname aan het Heilig Avondmaal, dat uitsluitend bedoeld is voor gelovigen. Het openlijk doen van belijdenis maakt duidelijk, dat men geschikt is om deel te nemen aan deze centrale handeling van aanbidding.
De tweede reden is dat het afleggen van belijdenis hét moment is in de ontwikkeling van een christen, waarop het dooplid een zelfstandig volwassen lidmaatschap krijgt, dat gebaseerd is op de persoonlijke aanvaarding van datgene, wat zijn ouders namens hem hadden beloofd, namelijk te geloven in en te leven voor de Drie-Enige God en met de duivel en het zondige in de wereld en in jezelf te breken. In de Anglicaanse Kerk wordt bijvoorbeeld gevraagd: ‘Vernieuwt u hier, in de tegenwoordigheid van God en van deze gemeente de plechtige belofte die namens u gedaan is bij uw doop, door hem nu persoonlijk te bekrachtigen en te bevestigen?’ Het voorgeschreven antwoord is ‘JA’ en dat spreekt, mits in oprechtheid uitgesproken, boekdelen. De gemeente, die de kandidaten hun geloof hoorde belijden, bidt met de predikant om de bevestiging en versterking door Gods Geest voor de vervulling van de belofte die zij net uitgesproken hebben.
Is openlijk belijdenis doen opbouwend? Is dit van betekenis en heeft het waarde? Wat denk jij ervan? Als dit heel serieus gedaan wordt, is het een diepgaande gebeurtenis van toewijding en hernieuwde toewijding, waarin wij getuigens geven van het reddende werk van Christus dat in geloof wordt omhelsd.
Tot zover J.I. Packer over het belang van de persoonlijke belijdenis. Hij verwijst voor verdere bijbelstudie nog naar 1 Timoteüs 6:11-21 en 2 Timoteüs 1:8-14.
Voor ieder ouder dooplid én voor iedereen die ooit belijdenis heeft gedaan, vind ik vooral 1 Timoteüs 6 vers 12 en 2 Timoteüs 1 vers 8 erg bemoedigend. Durf het aan om in je eigen kerk in aanwezigheid van velen een krachtig getuigenis af te leggen (zoals Timoteüs eens als verlegen jongen deed) en blijf het steeds weer doen, elke keer als je er voor komt te staan: Schaam je er dus niet voor om van onze Heer te getuigen.
Ernst Leeftink - Predikant / Pastor in de Nederlandse Gereformeerde Kerken 
Belijdenis doen is iets prachtigs. Jammer dat je eraan voorbij gaat dat de kinderdoop die eraan vooraf ging volkomen onbijbels is. Ergens lijk je je dat ook te realiseren als je schrijft dat je bij belijdenis iets doet wat bij de doop niet kon: geloven. En laat de doop nu juist het bad van de wedergeboorte worden genoemd en het teken van de wedergeboorte?
Ik ben als kind gedoopt en heb ook belijdenis gedaan. Achteraf vind ik dat de kerk mij hiermee met een surrogaat heeft opgezadeld: Een doop zonder geloof is als een enting zonder tak: Een administratief gebeuren en een menselijk construct (zoals mijn kinderdopende pkn-predikant het verwoordde). Vervolgens is in veel kerken echter wel de weg naar de echte bijbelse geloofsdoop afgesloten want oh wee als je je laat overdopen.
In plaats daarvan is er de belijdenis. Een gebeurtenis die je stelt voor een probleem: Als je belijdenis doet op grond van je geloof, wat was dan de grond van de kinderdoop? Het geloof van de ouders, als ware de doop een teken van een eeuwig verbond waar de bijbel nergens over spreekt? Of is het het zendingsbevel? Of de toespraak van Petrus: Voor u is de belofte? Die tekst wordt wel in veel doopformulieren aangehaald. Wat daarbij niet wordt vermeld is dat Petrus vervolgens geen enkele activiteit richting heidenen ontplooide en dat pas ging doen na en visioen een eind verderop in Handelingen.
Kortom: Met je schrijven ondersteun je een intens trieste praktijk. Een praktijk die jonge mensen ervan weerhoudt datgene te doen waartoe Jezus ons oproept:”Wie gelooft en zich laat dopen zal behouden worden”.
Hallo,
Ik zie bij toeval een reactie van wout. Waar ik erg graag op wil reageren. De kinderdoop is als vervanging gekomen voor de besnijdenis. Je ouders dopen je omdat zij de verantwoordelijkheid van het geloof op zich nemen. Ze zullen je helpen bij het lezen van de bijbel, ook zullen ze je onderwijzen. Als je daarna ouder wordt… Dan doe je belijdenis omdat JIJ nu zeker weet dat je gelooft! En dat je je leven aan God geeft. En de verantwoordelijkheid op jou komt. Met de kinderdoop zegt God wel je vader te zijn… En je altijd bij hem proberen te krijgen.. Maar al
Doe je alles wat God verboden heeft dan nog probeert God je terug te halen!!
Hallo,
Helaas….maar binnen onze kerk gemeenschap, hebben wij er van gemaakt dat de doop ipv de besnijdenis gekomen is, maar is dit wel zo?
Het lijkt dan net alsof wij ipv de joden zijn gekomen. Na veel studie, vooral in de bijbel zelf, is mijn conclusie: de doop is niet ipv de besnijdenis gekomen. Dat hebben wij ervan gemaakt. Lees de bijbel eens goed, want het staat er nergens in.
beste Wout. Waarom laat u zich zo negatief uit over de kinderdoop? U gaat dan geheel voorbij aan het toenmalige besluit van uw ouders, die dat vast gedaan hebben met de beste intentie, om u als kind te laten dopen. Dat zijn dan op dat moment de gebruiken en daar is gevolg aan gegeven. Dat u het hiermee, op latere leeftijd, niet mee eens bent, was toen niet te voorzien, velen zijn wel blij dat zij als kind zijn gedoopt.
Persoonlijk denk ik dat het goed is om als kind gedoopt te worden, God komt immers zélf als eerste met het aanbod van genade, als je de volwassendoop voorstaat dan bepaalt de méns en dan is God niet meer souverein, dan werk je zelf. Heb ooit gelezen dat dat Arminiaans is maar daar gaat dit item niet over.
Leuk om dit te lezen! Laten we voorop stellen dat het zo wie zo heel fijn is al (jonge) mensen belijden afhankelijk te zijn van Gods liefde voor ons! Hij heeft ons lief en dankzij Deze liefde mogen wij leren in afhankelijkheid van Hem en mét Hem te leven. Dankzij Zijn offer mogen we vrij zijn! Geloofsdoop of belijdenis – het blijft een discussie die veelal meer verwijdering breng dan gemeenschappelijke vreugde. Willemijn, jij zegt, zoals we dat lezen in het doopformulier, dat de doop in plaats van de besnijdenis is gekomen. Ernst – deze opmerking heb ik echter nooit in de bijbel gevonden! Kun jij t uitleggen?
Wat mijn visie op de volwassen doop/ geloofsdoop heeft veranderd is dit: Ik heb ook in de bijbel gezocht en gelezen over dopen. Ik las dat Jezus in de traditie van het volk besneden is op de achtste dag. Maar ook dat Hij Johannes vraagt Hem te dopen! Ik wil Jezus volgen! Dus als mensen zeggen: volwassen doop, na kinderdoop, is overdopen dan schakel je – in mijn optiek – ook Jezus’besluit om Zich te dopen aan de kant.
Ernst, jij schrijft over het belijden van geloof – als men er oud genoeg voor is – geeft toegang tot het avondmaal. Ook hier zou ik graag een bijbelse verwijzing voor hebben. Ik kan m niet vinden. Het avondmaal is door Jezus Zelf ingesteld. Doe dit tot Mijn gedachtenis, tot Ik terug kom. Er staat niets bij over, als je oud genoeg bent, als je al 10 jaar christen bent oid. Volgens mij is het meer bijbels te kijken naar de belijdenis die hierachter zit: nl – je afhankelijk weten van het Offer dat Hij gaf. Door het eten van het brood en drinken van de wijn/ sap belijden we dat we Zijn offer nodig hebben. Dat is genoeg! Ook de mensen die Jezus aannamen werden accuut gedoopt – daarna werden ze onderwezen. Dus ik heb wel moeite met het feit dat mensen alleen HA mogen vieren als ze belijdenis hebben gedaan. Ik weet dat je niet te makkelijk moet omspringen met het HA. Maar ik vind het geweldig als onze kids mee vieren – zij hebben immers hetzelfde deel aan het Lichaam van Christus. Zij belijden dat ze van God houden, weten dat Jezus’Offer nodig was voor onze redding. Ernst – herinner jij je papa’s grote vriend J nog? Zijn kinderlijk geloof en oprechte blijdschap?? Hij heeft niet de kennis tot zich kunnen nemen, maar wist Wie zijn redder was! Dat is genoeg toch? Natuurlijk blijven we ons leven lang leren, groeien en bloeien. Nou genoeg hierover. Het brengt meestal meer verwijdering dan toenadering! Dat maakt mij heel verdrietig – want hoe je het ook went of keert: God heeft ons allen lief, zo lief dat Hij Zijn Zoon gegeven heeft!! Dank Hem daar voor! Groet, je jongste zusje.
Hallo Esther, (late reactie zie ik, maar wie weet helpt het anderen weer)
Wat jij aanstipt, (doop ipv de besnijdenis welke doopformulier ” Catechismus in Zondag 27 vraag 74 ” aangeeft en waar dat dan in de Bijbel zou staan). Er is maar 1 plek waar die suggestie wordt gewekt. Niet meer dan dat.
Kol 2:11-12 In hem bent u ook besneden, niet door mensenhanden, maar met de besnijdenis van Christus, door het afleggen van het aardse lichaam. 12 Toen u gedoopt werd bent u immers met hem begraven, en met hem bent u ook tot leven gewekt, omdat u gelooft in de kracht van God die hem uit de dood heeft opgewekt.
Voor het hele stuk ga naar : (Kol 2 vers 6 t/m 15)
—
Een overdenking waard is het volgende “Vers 12 zegt dat we door de doop met hem zijn begraven. We mogen dus concluderen dat we door de doop ook gelijk in geestelijke betekenis besneden zijn”