Tot voor kort had het Nederlands Dagblad een gevarieerde lijst van columnisten, waaronder drie politici: eentje van het CDA, eentje van de ChristenUnie en eentje van de SGP. Ze schreven elk één keer in de zes weken een column.

Nico de Fijter, de nieuwe hoofdredacteur van het ND, gaf op 10 december aan dat daar een einde aan komt. Hij vindt het persoonlijk niet oké en niet te verenigingen met de journalistieke kerntaak van een dagblad in een democratie om de macht te controleren. Het past dan niet om kamerleden van christelijke politieke partijen “om de zoveel weken in de krant carte blanche te geven”.

Een merkwaardige redenering voor een krant die zichzelf ‘christelijk betrokken’ noemt en uit heel de breedte van de samenleving bekende christenen uitnodigt als columnist.

In de eerste plaats, omdat De Fijter niet omschrijft wat dat ‘carte blanche’ inhoudt. Het is dus een ongefundeerd verwijt. Sterker nog, even later schrijft De Fijter zelfs over de manier waarop Gert-Jan Segers invulling aan zijn columns gaf: “Hij gebruikte zijn plek in de krant niet om zonder tegenspraak zijn politieke programma uit te venten.”

Het is dan ook een hele rare redenering om vlak daarna te lezen: “De krant is er niet om de belangen van de ene of de andere politieke partij te behartigen. Wij moeten vanuit onze identiteit en in onafhankelijkheid onze journalistieke taak vervullen. De identiteit van het Nederlands Dagblad brengt met zich mee dat christelijke partijen onze bijzondere aandacht krijgen. Daar verandert met het verdwijnen van de politieke columnisten niets aan. Laat dat maar aan onze politieke redactie over.”

Columnisten worden toch juist aangezocht omdat ze onafhankelijk hun licht over een bepaald onderwerp laten schijnen zonder het belang van de krant te dienen?  

Met hetzelfde argument zou het ND dan ook moeten zeggen: alle dominees en hoogleraren die verbonden zijn aan een kerk worden als columnist geweerd, want de identiteit van het Nederlands Dagblad brengt met zich mee brengt dat alle kerkgenootschappen en theologische ontwikkelingen hebben toch al onze bijzondere aandacht. Daar verandert met het verdwijnen van columnisten als Ad de Bruijne en anderen niets aan. Laat dat maar aan onze redactie kerkelijk leven over.

Een tweede reden waarom dit een merkwaardig besluit is, is het gebrek aan draagvlak onder de achterban om christen-politici als columnist te weren en het gebrek aan unanimiteit binnen het ND zelf.

De Fijter zelf heeft enkele leden van de jongerentak van de ChristenUnie naar hun mening gevraagd. Zijn vraagstelling alleen al was erg suggestief: “Wat vinden jullie ervan dat de voorman van een regeringspartij een column in een landelijke krant heeft?”  

Dat vind ik nogal suggestief om vier redenen:

1/ Gert-Jan Segers was al columnist van het ND voordat hij partijleider van de ChristenUnie werd.

2/ De ChristenUnie en het CDA zitten nu toevallig in de regering, maar ook wel eens niet en de SGP nog nooit.

3/ De andere twee christelijke politici zijn geen partijleider.

4/ Sinds wanneer typeert de hoofdredacteur van het ND zijn columnist slechts als lid van ‘een regeringspartij’ en zijn eigen dagblad slechts als ‘een landelijke krant’ – alsof het christen-zijn van beide er niet toe doet?

Uit de reakties van de ChristenUnie-jongeren bleek, dat de één er niks mis aan vond dat christen-politici af en toe een column schreven, dat een ander het vanuit journalistiek oogpunt niet kunnen en dat een derde het juist erg interessant om de mening van een columnist vanuit deze positie te lezen.

Ook binnen de redaktie van het ND waren er “gemengde gevoelens” over dit besluit, laat De Fijter weten.

En, vermeldt hij: meerdere “lezersonderzoeken lieten ons zien dat er onder abonnees grote waardering voor zijn columns bestond.”

Kortom: het ene argument van journalistieke onafhankelijkheid wordt gebruikt om alle andere redenen die De Fijter in zijn artikel zelf ook noemt, van tafel te vegen. Ik krijg zelfs de indruk, dat de hoofdredacteur zelf de knoop heeft doorgehakt toen de vraag naar voren kwam: is het wel oké en verenigbaar met onze journalistieke taak om een opvolger (Don Ceder zou ik wel een goeie vinden) voor Gert-Jan Segers te zoeken? “Ik denk van niet.” En vervolgens worden ook Diederik van Dijk en Anne Kuiken van de columnistenlijst afgevoerd.

Wat ik echt heel jammer vind aan deze beleidswijziging is, dat het Nederlands Dagblad als ‘christelijk betrokken’ krant zeer bewust de verbondenheid met een belangrijk onderdeel van het christelijke maatschappelijke speelveld opgeeft. Uit alle lagen van de samenleving worden mensen gevraagd (als columnist) en ongevraagd (als schrijver van opiniestukken) om hun licht over vraagstukken te laten schijnen. Dat is juist wat de achterban van het ND erg waardeert. Maar nu wordt alleen de groep van christen-politici niet meer uitgenodigd om ‘christelijk betrokken’ hun onafhankelijke mening als gewaardeerd columnist te mogen geven. Gert-Jan Segers krijgt, hoe cynisch, aan het eind van het artikel van De Fijter te horen, dat zijn opvolger die er niet komt, alleen nog maar “van harte welkom is om met ingezonden opiniestukken van zich te laten horen.”

Het Nederlands Dagblad schiet zich hiermee zelf in de voet. De identiteit van de krant wordt een stuk kleurlozer. Het wil nog wel een christelijke krant zijn, maar zich vooral niet al te opvallend verbinden met andere christenen die aktief zijn in bepaalde delen van de samenleving. Maar als dat voor de politiek geldt, waarom niet voor andere sectoren in de samenleving? Zoals de journalistiek zelf? Wat is uiteindelijk nog het bestaansrecht voor een christelijke krant die niet meer zelf over heel de linie een onafhankelijk, veelkleurig christelijk geluid wil laten horen?