Offer

door

Wat doe ik met mijn vakantiegeld?

‘Wat ik aan de tempel geef, geef ik aan mijn God.’  

Geld en BijbelIn de meimaand komt bij veel mensen het vakantiegeld binnen. Daar kun je leuke dingen mee doen! Eindelijk je vakantie boeken. Of je nieuwe auto of audio-apparatuur mee betalen. Of je spaarrekening weer op niveau brengen. Je kunt natuurlijk ook de hele mep aan goede doelen geven. Je hebt immers toch al je vaste maandinkomen? Dus die 8% is alleen maar extra.

Ik schreef er al eens een blog over onder de titel Durf te geven. In deze blog kies ik voor de praktische insteek.

Het voorbeeld

Er was eens een jong gezin dat eindelijk een huis kon kopen. De makelaar kwam langs om alle financiën op een rijtje te zetten. Links de vaste lasten. Rechts wat er dan nog overbleef. Toen beide rijtjes waren ingevuld zei hij: ‘Ik zie hier op tafel een trouwbijbel liggen en zo te zien lezen jullie er regelmatig uit. Zijn jullie ook lid van een kerk?’ ‘Ja’, zei het stel, ‘wij zijn gereformeerd’, en ze dachten: waar wil hij naar toe? ‘Ik ook’, zei de makelaar, ‘dus volgens mij mist er nog een post bij de vaste lasten.’ Zo ontstond een gesprek over de VVB met als resultaat dat het jonge stel een iets lagere hypotheek nam.  Ze bezuinigden niet op wat ze aan God wilden teruggeven.

De oproep

Durf met elkaar door te praten over je geefgedrag. Niet alleen hoeveel je moet geven. Maar ook over hoe rijk gezegend je je voelt met God en Jezus. En over wat je allemaal aan goede doelen tegenkomt. En welke keuzes je daarin maakt. Want wat betekent het principe: eerst de eigen geloofsgenoten en de eigen kerkelijke gemeente nou precies voor andere goede christelijke doelen als de Verre Naasten, de ZOA of de MAF? En voor algemene doelen zoals het Rode Kruis of het Fonds Gehandicapten? Misschien zouden de diakenen zo’n open gesprek kunnen begeleiden.

Een tip

Speciaal voor de jongeren om het gesprek over aan te gaan met elkaar en met je ouders. Durf te leven – durf te geven! En om daarin te oefenen, zou je met jezelf kunnen afspreken: zo gauw ik een vast inkomen hebt, geef ik daar ook iets van weg. Want het gaat niet om het grote bedrag. Het gaat om je houding.  Het is mooi en goed om te durven geven. Dus wat vind je ervan, om een kerkelijke bijdrage te gaan betalen van je bijbaan of je StuFi? Zou dat goed zijn?

Jij blij, zij blij, God blij

‘Wat ik geef aan de tempel, geef ik aan mijn God, zei David. Ook het volk bracht zijn gaven met vreugde, want men was van ganser harte bereid een  bijdrage te schenken – voor de HERE. Zulke blijmoedige gevers – daar houdt God van!

Deze blog is het slot van een preek over 1 Kronieken 29 + 2 Korintiërs 8+9 in is te vinden onder ‘Preken/OT’
door

DURF TE GEVEN – maar hoeveel en waar aan?

Geld en BijbelRegelmatig moet ik met mijn Opel Astra naar de garage. Meestal word ik geholpen door Rob. Altijd vriendelijk. Altijd in voor een praatje. Laatst kregen we het over geven van giften. ‘Dat is best lastig, dominee. Als christen moet je vrijgevig zijn. Maar waar leg je  de grens? Want er komt geen eind aan al die goede doelen. Voor je het weet heb je geen rooie cent meer over.’ Ik denk dat er een goede vuistregel  uit de Bijbel is af te leiden. Twee vuistregels zelfs. En een uitdaging.

Vuistregel 1:  GEEF 10%

In het Oude Testament kom je regelmatig de oproep tegen om de tienden te geven. En in het Nieuwe Testament roept Paulus ons op om de volgende woorden van Jezus  onze Heer niet te vergeten: “Geven maakt gelukkiger dan ontvangen”.

Een duidelijke bijbelse richtlijn is dus volgens mij, dat je 10% van je inkomen durft weg te geven. Dat is veel te veel, hoor ik christenen regelmatig zeggen. En dan komen de tegenargumenten. Het hoeft niet persé 10% te zijn, want in de Bijbelse tijd betaalde men geen belasting. Je moet eerst je belasting van je bruto inkomen aftrekken. En daarna de huur of de hypotheek. En dan ook nog de andere vaste  lasten van een woning. En de kosten voor de auto. En het kleedgeld. En het levensonderhoud. Je kunt van alles Geven - uitspraak Jezusbedenken. Maar wie zo redeneert, is ver verwijderd van de richtlijn van 10% die God zijn kinderen voorhoudt. Wie telkens redenen bedenkt om zo weinig mogelijk giften te hoeven geven is ook ver verwijderd van de levenshouding die Jezus zijn volgelingen voorhoudt: ‘Niet wie heeft, maar wie geeft is pas rijk.’

Het gaat mij er niet om dat we iedereen langs dezelfde meetlat leggen. Maar persoonlijk vind ik dat er niets mis is met de gedachte dat je 10% van wat er elke maand netto binnenkomt aan goede doelen kunt besteden. Netto is dan, wat je op je rekening gestort van je werkgever (hij houdt jouw premies al in namelijk) of wat je overhoudt nadat je zelf je premies hebt afgedragen.

 Vuistregel 2:  GEEF 2/3 kerkelijk, 1/3 algemeen

Er zijn zoveel goede doelen. En je kunt je 10% maar één keer uitgeven. In Deuteronomium 14:22-29  kom ik een praktische verdeling tegen die ook vandaag nog goed te hanteren is. Daar staat namelijk dat de gelovigen de tienden twee jaar lang naar de tempel moeten brengen en daar aan offers en feestmaaltijden moeten besteden uit dankbaarheid voor alles wat God gegeven heeft. In die feestvreugde mogen de priesters en hun gezinnen delen.  Maar elk derde jaar krijgen de tienden een ander doel. Dan moet het verdeeld worden onder de Levieten, de vreemdelingen, de wezen en de weduwen in de stad. Dat is zelfs zo’n belangrijk voorschrift, dat Mozes voorschrijft: “Dan moet u tegenover de HERE, uw God, verklaren: ‘Ik heb niets van de gaven die de HERE toekomen achtergehouden. Ik heb alles aan de Levieten, vreemdelingen, weduwen en wezen gegeven, geheel overeenkomstig de geboden die U mij opgelegd hebt. Ik ben in niets nalatig geweest.” (Deuteronomium 26:13).

Ook dit is volgens mij een duidelijke bijbelse richtlijn: besteed 2/3 van je giften aan kerkelijke doelen. Daar mag je zelf ook profijt van hebben, bv. van een eigen predikant, een eigen kerkgebouw en de aktiviteiten die in de eigen gemeente ook voor jou gehouden worden. Maar vergeet de mensen die het echt moeilijk hebben niet, dus geef ook aan algemene doelen, zowel christelijke doelen (de Leviet, de weduwe, de wees) als niet-christelijke doelen (de vreemdeling).  Besteed daar 1/3 van je giften aan.

Gul Geven 3.jpgMet deze tweede vuistregel hoef je je ook niet schuldig te voelen wanneer je niet aan elk goed doel iets geeft. Als christen is je eerste opdracht om je kerkelijke gemeente in stand te houden. Dat is vandaag de plaats waar je God hebt leren kennen en waar je Hem vereert.  Dus mag je daar ook royaal aan geven, in de kollekte, via de VVB, aan de zending en voor de diakonie. Uit al die andere algemene goede doelen  mag je kiezen wat jou het meeste aanspreekt. Dat heeft vaak te maken met wat je meemaakt in je familie of in je omgeving. Maar je hoeft je niet schuldig te voelen wanneer het maar om kleine bedragen gaat. Wie niet christen is kan veel aan algemene doelen geven. Wie wel christen is heeft al een doel gevonden voor 2/3 van zijn of haar 10%.

De uitdaging: GEEF nog royaler!

Goed, mijn stelregel is dus om 10% weg te durven geven. Daarvan probeer i k 2/3 aan kerkelijke doelen te geven en 1/3 aan algemene doelen (al dan niet christelijk). Dat lukt me alleen maar als ik steeds weer besef, dat al mijn rijkdom uiteindelijk een geschenk van God is. Sterker nog: als christen besef ik nog beter dan de gelovigen in het Oude Testament hoeveel het God gekost heeft om mij weer met Zichzelf te verzoenen en hoe diep Jezus Christus gegaan is om te redden van de eeuwige ondergang – niet met gevaar voor eigen leven, maar ten koste van zijn eigen leven.

De gelovigen in het Oude Testament konden dat nog niet allemaal weten. Voor hen was ‘geven’ vooral een uiting van vertrouwen. Ze wisten dat ze wel 10% van hun inkomen konden missen: God blijft immers zorgen?

Geven - uitspraak tegeltje.pngWij leven na Goede Vrijdag . Wij weten veel meer. Voor christenen  is ‘geven’ vooral een uiting van dankbaarheid. Als je weet dat Jezus alle gegeven heeft, waarom zou je dan nog moeite hebben om 10% van je inkomen terug te geven aan de Heer en aan je naasten in nood? Tim Keller slaat de spijker op z’n kop als hij schrijft: “We moeten daarom niet denken dat Gods maatstaf voor vrijgevigheid bij nieuwtestamentische christenen lager zou zijn dan bij de oudtestamentische gelovigen.” Integendeel: “Nog anders gezegd, tienden geven is voor christenen een minimumeis van vrijgevigheid en recht doen.”  ( Tim Keller, Ruim baan voor gerechtigheid, blz. 205, noot 35)

Aan het geefgedrag van een christen kun je afmeten hoe het gesteld is met de dankbaarheid tegenover God en het vertrouwen op God.

door

Is de dood van Jezus ‘een mooi offer’?

Cruciaal boekIn de kerkelijke pers is wat reuring ontstaan over het boekje Cruciaal. Daarin wordt de betekenis van de kruisiging van Jezus Christus uitgelegd aan de hand van zes bijbelse beelden. Eén daarvan is het beeld van het offer. Hans Burger, universitair docent in Kampen, werkt dat in Cruciaal verder uit. Zowel op verschillende websites van verontruste vrijgemaakten als in het Nederlands Dagblad kreeg hij daar behoorlijk wat kritiek op. Een docent aan de Theologische Universiteit zou moeite hebben met de gereformeerde verzoeningsleer. Nou, als dat zo is, dan zijn we als Gereformeerde Kerken ver van huis.

De kritiek is volgens mij veel te fors aangezet. Ik vind het bewonderenswaardig dat Hans Burger zelf zowel op internet als in het Nederlands Dagblad uitvoerig gereageerd op de ingebrachte bezwaren. Hij verklaart ook nadrukkelijk volledig achter de bijbelse leer te staan, dat Jezus is gestorven voor onze zonden en is opgestaan voor onze rechtvaardiging.

Hoe kan het dan, dat er zo fel en onheus gereageerd wordt op het artikel van Burger over de kruisiging van Jezus als offer? Ik denk dat dat komt, omdat hij een wat andere insteek kiest dan normaal als het om de betekenis van het offer van Jezus gaat. Burger wil in zijn artikel namelijk duidelijk maken, dat het beeld van het offer niet alleen maar iets met ‘straf’ te maken heeft, maar ook en vooral een positieve uitwerking heeft. En dus komt Burger tot de volgende uitspraken:

“In een offer gaat het om liefde, om toewijding aan God, om een leven waar God blij van wordt omdat het ‘een geurige gave’ is (…) Het cultische beeld van het offer benadrukt het positieve van Jezus, die in zijn toewijding onze zonden bedekt en ons verandert in aan God gewijde mensen.” (blz.59)

“In het Nieuwe Testament heeft het spreken over het offer primair positieve connotaties. Een offer is een leven dat God grootmaakt, dat aan God gewijd is, waar God van geniet. Een offer is in de Bijbel dus iets moois. Het drukt overgave en toewijding aan God uit. ” (blz. 60)

En als Burger op een fijnzinnige manier duidelijk maakt, dat ook God de Vader en God de Heilige Geest bij het offer van Jezus’ dood betrokken zijn, schrijft hij in aan het eind van zijn artikel:

“Het trinitarische offer van God is primair een appel op ons hart. (…) Gods offer is ook een gave die ons antwoord mogelijk maakt. (…) Zo is Jezus’ offer het geheim van onze levenswijding.” (blz. 65)

Het zijn dus andere bijbelse accenten dan ‘betaling voor zonde en schuld’ die Burger naar voren haalt als hij het beeld van het offer bespreekt. Daarbij legt hij erg veel nadruk op de volmaakte gehoorzaamheid van Jezus Christus, zoals uit nog een ander citaat blijkt:

“Het cultische beeld van het offer benadrukt het positieve van Jezus, die in zijn toewijding onze zonden onze zonden bedekt en ons verandert in aan God gewijde mensen.” (blz. 59)

kruis rood lintBurger verwijst voor het leggen van deze accenten vooral naar het bijbelboek Hebreeën. Daar heeft hij gelijk in. Neem bijvoorbeeld Hebreeën 9:14. Daar staat: Het bloed van Christus, die dankzij de eeuwige Geest zichzelf heeft kunnen opdragen als offer zonder smet, zal ons geweten reinigen van daden die tot de dood leiden, en het heiligen voor de dienst aan de levende God. Burger benadrukt dus heel sterk de offerbereidheid van Jezus. Om het in Burgers eigen woorden te zeggen: God de Zoon geeft zichzelf als een offer dat onze zonde wegneemt en ons nieuw en heilig maakt. Zo gebruikt God de Vader Jezus’ dood als de oplossing voor onze zonden.

Volgens mij wordt dit accent door Burger zo sterk benadrukt, dat het alle nadruk legt op de motivatie van Jezus. Dan wordt zijn offer inderdaad iets moois. Zo lief had Hij de wereld! Maar wat bij Burger onderbelicht blijft is, dat een offer in de Bijbel niet alleen “iets moois” is, maar ook een noodzakelijk kwaad. Er is iets grondig misgegaan tussen God en mensen. En dat kun je niet wegwuiven met ‘zand erover’. Er moet echt iets goed gemaakt worden. En dat kost je iets. Dat kost God zijn Zoon!

Burger ontkent dat niet. Maar, zegt hij, je bevindt je op het juridische taalveld als je spreekt over Jezus’ dood als betaling en genoegdoening voor onze zonden. Wanneer de Bijbel spreekt over het offer dat Jezus bracht, gaat het over zijn volkomen toewijding, waardoor Hij de volkomen verzoening voor onze zonden tot stand brengt. Dan bevind je je in een cultische taalveld. En daarin heeft het brengen van een offer vooral een positieve betekenis. Het offer van Jezus herstelt het kontakt met God en motiveert ons om te leven voor God.offerlam

Ik vraag mij af of je de term ‘offer’ zo sterk kunt losmaken van juridische termen als ‘genoegdoening’ en ‘betaling’ en of je een term als ‘middel tot verzoening’ vooral moet duiden als cultisch taalgebruik. Volgens mij zijn er in de Bijbel twee soorten offers. Namelijk een zondoffer / schuldoffer én een lofoffer / dankoffer. En maakt de Bijbel onderscheid de offeraar (een persoon) en het offer zelf (dier).

Als het om het offer van Jezus gaat, lijkt het mij vrij duidelijk, dat Hij allebei tegelijk is: offeraar en offerlam. En het lijkt mij ook evident, dat Hij zijn leven gaf als offer voor onze zonden. Dat ontkent Burger ook niet trouwens – ook al wordt hij daar door sommige critici wel van beschuldigd. Jezus’ toewijding vind ik geweldig, maar aan zijn offer aan het kruis is in mijn ogen niets moois te zien. Het is alleen maar heel erg: zo diep zijn wij als mensheid gezonken dat in Gods ogen alleen het offer van zijn eigen Zoon ons redden kan.Volgens mij staat dit offer van onze Heer wel degelijk ook in een juridisch kader. Paulus klemt in Romeinen 3:21-26 de keus van God om Jezus Christus aan te wijzen als ‘middel tot vezoening’ (vs. 25) niet voor niets in in het kader van ‘vrijspraak’ (vs. 21 en vs. 26). Met dit offer is uiteraard “direct de oproep verbonden, om vol bewondering voor God ons leven te leven als dank- en lofoffer voor Hem”, zoals Burger schrijft (blz. 65).

Het zijn deze twee aspecten (Jezus’ zijn toewijding en onze navolging) die Burger in zijn waardering van het beeld van offer vooral benadrukt. Dat doet hij, omdat hij volgens mij bang is dat veel mensen denken dat er in de Bijbel sprake is van een strenge God die bloed wil zien. Terwijl in de Bijbel God zich laat kennen als een God die “wordt gedreven door liefde en trouw aan de mensen. (…) Hij gaat tot het uiterste gaat om het hart van mensen terug te winnen” (blz. 64). Daar heeft Hij alles voor over: zijn eigen geliefde Zoon. Daar heeft Jezus veel voor over: zijn eigen leven. Het is terecht dat Burger daar nadrukkelijk op wijst. Maar door daar alle accent op te leggen als het om de bijbelse betekenis van het offer gaat, raakt de trieste noodzaak van het offer onderbelicht. En dus heeft het verhaal van Hans Burger iets eenzijdigs. Het offer van Jezus is niet mooi. Het offer van Jezus komt voort uit iets moois en leidt tot iets moois.