In het plaatselijk kerkblad schrijf ik regelmatig een stukje over de Generale Synode 2020 waar ik naar afgevaardigd ben. Dit artikel gaat over wat er in februari besproken is over de de besluiten die de vorige synode nam over de vrouw in het ambt.
Waarover spraken zij daar op de synode in februari 2020? Over de NGK en over MVEA. Dat klinkt lekker geheimzinnig. Maar dat is het niet. In dit stukje ga ik op het tweede in – MVEA.
Vrouwelijke ambtsdragers – handhaven of herzien?
MVEA staat voor Man-Vrouw-en-Ambt. De synode van 2017 sprak uit dat er twee lijnen zijn in de Bijbel als het om de plaats van vrouwen in de kerk gaat. Volgens de ene lijn mogen vrouwen geen predikant of ouderling worden. Volgens de andere lijn wel. Omdat de plaatselijk kerk volgens het gereformeerd kerkrecht belangrijker is dan een classis of synode, sprak de synode ook uit dat plaatselijke kerken zelf mochten kiezen of ze wel of geen vrouwen toelaten in het ambt. Tegen dat besluit hebben 23 kerken bezwaar gemaakt. Sommigen vonden de tweede lijn onbijbels. Anderen vonden de onderbouwing vóór de vrouw in het ambt te onduidelijk. Nog eens 24 andere kerken hebben ook gevraagd om een betere onderbouwing. Daar moet deze synode serieus mee aan de slag. En dat gebeurt ook. Een commissie van zes synodeleden is er fulltime mee bezig.
Helaas stond er op 28 februari een paginagroot artikel in het Nederlands Dagblad waarin Dick Slump en Pieter Pel als woordvoerders van acht “SRV-kerken” (zoals ze zichzelf noemen: Samenwerkende Revisie Verzoekende kerken) beweerden, dat de synode achter gesloten deuren over dit onderwerp vergaderde en dat de bezwaarde kerken een geheim dokument niet mochten inzien. Dus zou deze synode het wantrouwen alleen maar voeden, dat alles al voorgekookt is en dat ‘de vrouw in het ambt’ gewoon doorgaat.
Wat deze broeders beweren, is volledig onjuist. Alle inhoudelijke besprekingen van de bezwaren tegen de vrouw in het ambt zijn in alle openheid gevoerd. Dat gold voor de zware kritiek van de buitenlandse kerken. Daar heeft het ND uitvoerig verslag van gedaan. Ook de eerste behandeling van de 23 kerken die om revisie vragen en de 24 kerken die om verduidelijking vragen was openbaar, met meer dan 30 belangstellenden uit het hele land op de publieke tribune. Ook de volgende zittingen zullen toegankelijk zijn voor iedereen die de behandeling bij wil wonen.
Geheime vergaderingen?
Maar er is toch ook achter gesloten deuren over MVEA gesproken? Ja, inderdaad. Eén keer. Dat was op de allereerste officiële vergaderdag van de synode op 22 november. Toen hebben de 32 synodeleden met elkaar doorgepraat over de twee belangrijkste zaken van deze synode: de fusie met de NGK en de besluiten over MVEA. Niet inhoudelijk, maar over de vraag: hoe gaan we deze twee best wel gevoelige onderwerpen behandelen? Als je voor het eerst als 32 vreemden bij elkaar komt, is het best belangrijk om daar heel zorgvuldig over na te denken. En dat gebeurde inderdaad ‘in comité’ – dus zonder dat daar belangstellende kerkleden of journalisten bij waren.
Maar inhoudelijk zijn de synodebesluiten over de NGK en over MVEA + de brieven van 4 kerken over de naderende fusie met de NGK en 47 kerken over MVEA daar niet besproken. Het is dus bijzonder flauw van de woordvoerders van de acht SRV-kerken om paginagroot te beweren dat de synode “te veel achter gesloten deuren” en in “achterkamertjes” vergadert als het om de inhoudelijke bespreking van de MVEA-besluiten gaat.
Geheime dokumenten?
Hoe zit het dan met de klacht dat er een geheim dokument is dat zelfs de bezwaarde kerken niet in mogen zien? Ook die bewering is volledig onjuist. Er is namelijk geen geheim dokument. Er is wel een ‘raamdokument’ dat door de synodecommissie is opgesteld. Daar hebben ze vanaf december heel hard aan gewerkt. Eerst heeft de commissie met alle 23 bezwaarde kerken een gesprek gevoerd. Toen bleek dat acht kerken alleen maar als groep het gesprek wilden aangaan. Ze hebben ook geen gesprek gevoerd, maar een aanvullende nota ingediend, waarin acht woordvoerders de bezwaren die eerst per kerk, en dan ook nog niet eens gelijkluidend, waren ingediend, nog weer in acht punten uitwerkten. Met daarin o.a. de beschuldiging dat het “foute boel” is dat de synode achter gesloten deuren 
over MVEA vergadert. Daarna heeft de redactie van het blad Nader Bekeken (waartoe ook sommige woordvoerders behoren) besloten om als SRV-wagen de complete nota bij alle abonnees thuis te bezorgen. Wat moet je van zo’n huis-aan-huis-actie zeggen?
Na de eerste hoorzitting stelde de commissie haar raamdokument op. Dat was een allereerste ruwe versie. Het moderamen besloot om die versie nog niet in de openbaarheid te brengen. Want dan zou iedereen daar wat van vinden, terwijl het op de synode nog niet besproken was. Die keus kun je van wijsheid vinden getuigen, zoals de meerderheid van de synodeleden. Die keus kun je betitelen als ‘koudwatervrees’, zoals de minderheid waar ik ook toe behoorde.
Maar het punt is: dit raamdokument zou aan alle bezwaarde kerken toegestuurd worden in het kader van een tweede hoorzitting met de commissie. Alleen: de woordvoerders van de acht SRV-kerken wilden zelf de agenda bepalen van de tweede hoorzitting. Ze zeiden namelijk: ‘Beste synodecommissie, we willen niet met u spreken over het raamdokument, maar u moet met ons het gesprek aangaan over de inhoud van onze bezwaren.’
Het is dus volstrekt onjuist om te beweren, dat de acht SRV-kerken “een nog geheim dokument” nooit heeft gezien. Men heeft er zelf voor gekozen het dokument niet te wíllen ontvangen. En waarom? Omdat van de 23 kerken die werden uitgenodigd voor een tweede hoorzitting er acht waren, die zeiden: ‘We komen alleen als collectief én we willen zelf bepalen wat er ter sprake moet komen.’ Wat moet je hiervan vinden? Blokvorming binnen het kerkverband? Minachting van een synode die de moeite neemt om met jou in gesprek te blijven?
Volledige openheid!
Hoe dan ook: de twee woordvoerders van de acht SRV-kerken zitten er behoorlijk naast als ze zeggen dat de synode te veel achter gesloten deuren bespreekt en bepaalde dokumenten achterhoudt als het om de behandeling van de bezwaren en vragen van 47 GKV-kerken gaat. Vanaf de eerste vergadering waarin deze brieven behandeld zijn, gebeurde dat in alle openheid. En dat zal zo blijven ook. Dus iedereen is op 23+24 april welkom op de publieke tribune als er verder gesproken wordt over de bezwaren tegen de besluiten over de vrouw in het ambt.
Ernst Leeftink - Predikant / Pastor in de Nederlandse Gereformeerde Kerken 
Dank Ernst, helder artikel. Wat mij betreft zou het zomaar een ingezonden stuk mogen zijn in het ND… Maar dat zal wel niet kunnen als je ook synodelid bent.
Beste ds Leeftink,
In uw toelichting mis ik de vermelding van een tweetal gebeurtenissen:
– De synode heeft samen met de deputaten MVIK het onderwerp MVEA in een besloten vergadering gesproken. Terwijl deze deputaten er niet eens over gaan!
– Het eerste concept raamdocument is gemaakt na de gesprekken met de 23 bezwaar makende kerken. Vertrouwen wekkend was geweest als de commissie haar reflectie aan de 23 kerken had voorgehouden. Dat gebeurde niet. In plaats daarvan werd het raamdocument onder embargo besproken met de 24 om verduidelijking vragende kerken. Daarna is heeft de behandeling op de synode plaats gevonden. Is dit niet een vreemde gang van zaken?
Ook heeft de synode in het openbaar gesproken over een het nog steeds geheime raamdocument waardoor de bespreking moeilijk te volgen is. Tot nu toe heb ik uit de verslagen van de bespreking op de synode weinig gemerkt van een inhoudelijke reactie op de ingebrachte bezwaren. Als het de echte reden is van het moderamen dat zij wilde voorkomen dat er over het raamdocument gesproken zou worden nog voordat de synode het in haar zitting besprak, dan is er toch alle gelegenheid om het na afloop van de zitting alsnog vrij te geven?
In uw reactie spreekt u van “Minachting van een synode die de moeite neemt om met jou in gesprek te blijven?” Dit begrijp ik niet. Bij mijn weten willen ook de ‘SRV-kerken’ wel in gesprek maar dan zal dat een inhoudelijk gesprek moeten zijn waar gesproken wordt over de inhoud en mogelijke weerlegging van de bezwaren. Het gaat hier immers om een revisieverzoek van een synodebesluit en niet om een gesprek hoe de betrokken gemeente met MVEA is omgegaan.
Beste ds. Leeftink,
Veel van je bijdragen lees ik met instemming en ze geven ons bemoediging en troost.
Echter je bijdrage over de openheid van de synode lees ik echt met gefronste wenkbrouwen.
En nadat er nu een reactie van Pieter Pel is verschenen in het blad “Nader bekeken”, frons ik ze nog meer. Jou reactie op dit artikel die je gaf in een tweet, omzeild alle feiten.
Het feit dat er door vorige synodes een soort heidag werd gehouden maakt toch niet ongedaan dat er nu erg inhoudelijk is gesproken. Dit is was wat ook ik, net als Pieter Pel, gelezen heb in het verslag van deze twee dagen. Dat de synode de dringende reden niet openbaar maakt is onjuist en onnodig naar ik meen. De redenen die ds. Krol daar voor geeft in het ND verontrusten mij. Ik moest hierbij ook even denken aan de synodevergaderingen van de CGK. Live te volgen, niet eerst voorbereid met een uitgebreid raamdocument, waarin de koers al is vastgelegd. En het gaat ook daar echt over diversiteit.
En daarmee kom ik bij het raamdocument. Het tweede wat je aanhaalt in je tweet. En wat zeg je van het niet openbaar maken: Ik was er niet voor ! Dat is fijn en terecht naar ik meen. Maar wat doet dat hier ter zake ? En daarmee omzeil je de inhoud van de reactie van Pel.
Een buitengewoon zwakke tweet die niet ter zake is en gezien de reactie die er op kwam ook kwalijke gevolgen heeft.
Die reactie : Tja de tegenstanders doen dat wel vaker nml. feiten weglaten. Met andere woorden : Een halve waarheid is een hele leugen en dat is wat de tegenstanders doen. Selectief winkelen zogezegd.
En eerlijk is eerlijk hiermee schep je , met behulp van randzaken en niet ter zake zijnde opmerkingen een geheel verkeerd beeld van de argumenten van “de tegenstanders”.
Ik kan me niet voorstellen, gezien de aard van al jou blogs, dat dit je bedoeling is.
Graag zou ik een reactie op inhoud en feiten zien.
Dat geld voor dit blog. Dat geld ook de synode in zijn geheel. De synode omarmt eerst de NGK waar vrouwelijke ambtsdragers zijn. De synode accepteerd nu al vrouwelijke afgevaardigden. De synode bepaald vooraf een koers in een zogenaamd raamdocument. Een raamdocument waarin als je de verslagen nakijkt de beslissingen eigenlijk al zijn genomen. Vervolgens ons voorhoud dat alle revisievoorstellen in april met open vizier besproken zullen worden kan ik niet volgen. Ik vindt het bijzonder dat jullie als synodeleden dit zo anders beleven. Waar missen mensen als Slump, Pel en ondergetekende iets in de verslagen ? Het voelt voor mij nu nog als een discussie voor de publieke tribune . Met de beste wil van de wereld kan ik deze draai binnen de GKV niet volgen. Het is met verschrikkelijk veel pijn in mijn hart dat ik dit allemaal schrijf.
Een hartelijke groet,
Evert Bosma Staphorst