Een advies van Maarten Luther in corona-tijd

Luther Playmobil 2In de Middeleeuwen was de pest de meest gevaarlijke ziekte in Europa.  In de 13e eeuw kostte de ‘Zwarte Dood’ het leven van ongeveer 1/3 van de bevolking. Ook in de tijd van Luther en Calvijn braken er nog regelmatig pestepidemieën uit. In 1527 ging de pest rond in Wittenburg en andere Duitse steden. Veel mensen waren erg bang om besmet te raken en wilden de stad ontvluchten. Luther schreef toen het boekje ‘Ob man vor dem sterben fliehen möge’. In Nederlandse vertaling is het hier te bestellen. Luther geeft aan hoe je als christen alle onnodige risico’s om besmet te raken moet voorkomen, en tegelijk als christen hulp moet bieden waar het echt nodig is. De heer Hugo (H.C.) van Woerden, die de site www.maartenluther.com beheert, gaf mij het volgende citaat. Het zou voor vandaag geschreven kunnen zijn!

Sommigen weigeren om medicijnen in te nemen, en mijden geen plaats of persoon waar hun aanwezigheid niet is vereist. Zó gaat het niet goed lieve vrienden!

Gebruik de medicijnen, neem en doe wat zou kunnen helpen, ontsmet je huis, tuin en straat. Mijd ook personen en plaatsen, waar je naaste je niet nodig heeft. En gedraag je als iemand die graag een grote stadsbrand wil helpen blussen. Want wat is de pest anders dan een vuur, dat geen hout en stro, maar lichaam en leven opvreet.

LutherroosIk zal God bidden dat Hij ons genadig wil bewaren en beschermen. Dan wil ik ook helpen met het uitroken(1), de lucht in huis verversen, medicijnen geven en nemen, én plaats en persoon mijden waar men mij niet nodig heeft, opdat ik mijzelf niet zal verwaarlozen en bovendien ook anderen zou aansteken en besmetten, en dat ik zó door mijn nalatigheid de oorzaak van andermans dood zou zijn.
Wil God mij echter wegnemen, dan zal Hij mij wel weten te vinden. In dat geval heb ik toch gedaan wat Hij wilde dat ik zou doen, en ben ik niet schuldig aan mijn eigen dood of aan de dood van andere mensen.

Waar echter mijn naaste mij nodig heeft, wil ik geen plaats of persoon mijden, maar onbezorgd gaan en helpen zo goed ik kan, zoals al eerder is gezegd.

Kijk, dat is een echt godvrezend geloof, dat niet roekeloos of vermetel is, en God ook niet verzoekt.

(1)  Uitroken van huizen waarin iemand overleden was, waarbij ook kleding en huisraad en beddengoed werden verbrand.

Is corona ergens goed voor?

Pasen begint met Goede Vrijdag

Ik weet niet hoe het jullie in deze corona-crisis-tijd vergaat, maar tussen alle bezigheden door probeer ik ook nog wat te lezen. Het valt mij op dat er veel mensen zijn die een verklaring proberen te geven aan het hele corona-gebeuren. Of het nu gelovige of niet-gelovige mensen zijn, het lijkt wel alsof iedereen wil weten waar deze crisis goed voor is.

Een straf van God?

Is corona een straf van God omdat we als mensheid Hem aan de kant geschoven hebben of nauwelijks rekening met Hem houden? Het zou kunnen. In de Bijbel straft God soms ook. Maar dat werd altijd aangekondigd en uitgelegd door profeten. Nu is dat veel onduidelijker. Bovendien is het volgens mij te gemakkelijk. Jeremia zegt in zijn Klaagliederen (3:39): ‘Wat klaagt een mens zolang hij nog leeft? Laat hij klagen over zijn ​zonden!’ Oftewel: als ik denk dat corona een straf van God is, hoor ik niet met mijn vinger naar anderen te wijzen, maar na te denken over wat ikzelf in mijn relatie naar God toe verkeerd gedaan heb. EN dan nog: is de HERE een God die vooral wil straffen of een God die ons, soms hardhandig, bij Hem terug wil halen?

Een ‘wake-up call’?

Bij de sluizen op weg naar het industrieterrein Peelerpark staat een kunstwerk. Het is een grote ‘toetertoren’. Een soort roeptoeter dus. Zo kun je ook tegen de corono-crisis aankijken. Het is geen straf van God, maar een alarmsignaal om ons tot nadenken te stemmen. Maar als je dat als christen echt vindt, moet je volgens mij er ook zeggen, dat bij ‘nadenken’ ook de oproep hoort om tot God terug te keren. Anders blijf je aan de oppervlakte steken. Er gaat op dit moment een getuigenis rond van de 38-jarige arts Julian Urban die in Lombardije fulltime bezig is met de behandeling van corona-zieken. Hij geeft aan dat het in zijn ziekenhuis één grote nachtmerrie is en dat hij, als 100% atheïst, er nu van overtuigd is dat we God nodig hebben en dat alleen de vrede die Hij geeft, rust kan brengen. Dus vraagt hij nu, met als veel andere artsen en verpleegkundigen, in de paar vrije minuten die hij heeft, God om hulp. Ook al is het verhaal waarschijnlijk verzonnen, het is wel een voorbeeld van hoe christenen nadenken over wat God met de corona-crisis ons wil zeggen.

Een teken van de eindtijd?

Er zijn ook christenen die in de corona-crisis één van de plagen van de eindtijd herkennen. Het zal nu echt niet lang meer duren voordat Jezus terugkomt. Vóórdat dat gebeurt, gieten de engelen een aantal schalen met plagen over de wereld uit, staat er in de Openbaring aan Johannes. Mijn moeite met deze verklaring is, dat dit al bijna 2000 jaar bij elke grote ramp geroepen is. In de Middeleeuwen vaagde de pest bijvoorbeeld 1/3 van de bevolking van Europa weg. En in de tijd van de Reformatie dachten veel christenen dat met de vervolging door de rooms-katholieke Inquisititie en de dreiging van de Turken die voor Wenen lagen de eindtijd aangebroken was.

Rust voor de schepping?

Onder christenen en niet-christenen hoor je ook de opvatting, dat God met het corona-virus ervoor wil zorgen dat zijn schepping weer tot rust en bloei kan komen.  Joachim Löw, de bondscoach van het Duitse voetbalelftal, vindt dat de natuur zich door het corona-virus tegen de mensheid keert. En de bekende evangelische voorganger Henk Stoorvogel denkt dat God nu op de reset-knop drukt om de natuur de gelegenheid te geven zich te herstellen. En natuurlijk klopt het, dat er opeens weer vogels fluiten in Wuhan, dat het water in Venetië weer zo blauw is dat je de vissen ziet zwemmen en dat de lucht boven Nederland er op de kaart stukken schoner uitziet. Maar zou dat Gods ultieme bedoeling met het corona-virus zijn?

Oproep tot naastenliefde?

Een andere verklaring die ik tegenkwam was deze: juist in deze crisis zie je weer hoeveel mensen om elkaar geven. Kijk naar de mensen in de zorg. Kijk naar alle creativiteit waarmee mensen elkaar helpen en naar elkaar omzien. En, zeggen sommigen, daarin mogen en horen christenen voorop te gaan, net als in de tijd van het Romeinse Rijk. Toen groeide het christendom vooral heel snel in de periode dat er een grote, zeer besmettelijk pokkenepidemie uitbrak. Iedereen vluchtte weg en dacht aan zichzelf, maar de christenen bleven in hun dorp en stad achter en verzorgden de zieken en stervenden. Vaak raakten ze zelf ook besmet en kwamen te overlijden. Maar omdat christenen geloven dat Jezus is opgestaan en er een beter, eeuwig leven is na dit aardse leven vol met zorgen, vinden ze naastenliefde belangrijker dan de angst voor de gevolgen van een besmettelijke ziekte. En misschien zal, als de corona-crisis langer duurt dan we verwachten, dat ook in 2020 zo zijn, dat christenen van allerlei soort aan de frontlinie blijven staan, terwijl veel andere mensen vooral aan zichzelf denken en hun eigen hachje proberen te redden. Maar, denk ik dan, is dat niet eerder een bij-effect van deze crisis? Ik kan me moeilijk voorstellen dat God het corona-virus bewust op ons afstuurt om ons tot naastenliefde te bewegen.

Staat God er grotendeels buiten of boven?

Een geluid wat je soms ook hoort is, dat we maar niks moeten zeggen over ‘God en corona’, omdat God van een totaal andere orde is dan alles wat er op deze wereld gebeurt. Deze wereld is het speelveld van allerlei krachten. Daar staat God ver boven en het gaat grotendeels buiten Hem om. Volgens mij kom je deze opmerkingen vooral bij wat meer moderne gelovigen tegen. Ik vind het meer een boeddhistische dan een christelijke van geloven. Want als God er boven en buiten staat, moet je als mens je ook proberen los te maken van alle emoties die deze corona-crisis bij je teweeg brengen. In Bijbel lees ik voortdurend, dat God er juist wel bij is. In Psalm 107 staat: ‘God sprak en ontketende een storm, hoog zweepte Hij de golven op.’ In Psalm 46 staat: ‘Gods donderstem klinkt – de aarde siddert.’ En in Klaagliederen 3:38 zegt Jeremia: ‘Niets gaat buiten de Allerhoogste om, het goede niet, het kwade niet.’  Geen wonder dat gereformeerde christenen 500 jaar geleden, midden in een nog veel onzekerder tijd als die van ons, hebben uitgesproken: “God, de Almachtige, is om zijn Zoon Jezus Christus míjn God en míjn Vader. Daarom vertrouw ik zo op Hem, dat ik er niet aan twijfel, of Hij zal mij voorzien van alles wat ik voor lichaam en ziel nodig heb, en ook elk kwaad, dat Hij mij in dit moeitevol leven toedeelt, voor mij doen meewerken ten goede. Want alle dingen vallen ons niet bij toeval, maar uit zijn vaderhand ons ten deel. Zo kan ik in alle tegenspoed geduldig en in voorspoed dankbaar zijn, en heb ik voor de toekomst dit vaste vertrouwen in mijn trouwe God en Vader, dat geen schepsel mij van zijn liefde scheiden zal, omdat Hij ze allemaal in zijn hand heeft.”

De hand op de mond?

Een journalist schreef een paar week terug: “Er bestaat zoiets als geestelijk hamsteren. Dat je als het ware té snel té veel duiding inslaat om je te wapenen tegen de rampspoed.” (Karel Smouter in het NRC). Ik moest daarbij denken aan Job. Hij zat niet collectief, maar persoonlijk diep in de ellende. Ook zijn geloof kwam in de crisis. Zijn vrienden hadden er zo hun verklaringen voor. Die klopten voor geen meter, vond Job. Zijn eigen verklaring was veel logischer: ‘Het is oneerlijk, God! Meer nog: het is oneerlijk van U!!!’ Maar aan het eind trekt Job zijn grote woorden in: Ik leg mijn hand op mijn mond (39:4). Daarom herroep ik mijn woorden en buig ik mij (40:6).

Voor mijzelf vind ik dit laatste iets om over na te denken. We vieren de komende week Goede Vrijdag en Pasen. Misschien hebben we als westerse christenen met onze welvaart altijd al de neiging gehad om elke vorm van tegenslag en lijden te willen verklaren en te willen oplossen. Grepen we altijd al te snel in onze persoonlijke nood vooruit naar het Hosanna van Pasen, terwijl we nog niet eens het Heer! Ontferm U! van Goede Vrijdag op ons hadden laten inwerken. Nu zitten we met z’n allen in crisis die iedereen raakt.

Hoe vier je dan Pasen? Door eerst bewust bij Goede Vrijdag stil te staan. Zoals Jezus, die eerst bad: Vader, als U het wilt, neem deze beker van Mij weg. (Luk. 22:42) en daarna, toen Hij kracht kreeg van een engel om door te gaan op zijn lijdensweg, tegen Petrus zei: Zou ik de beker die de Vader mij gegeven heeft niet drinken?’  (Joh. 18:11).

Laten wij in deze tijd onze Heer proberen te volgen op de weg die we de komende periode samen moeten gaan.

 

 

Wat doe ik met mijn vakantiegeld?

‘Wat ik aan de tempel geef, geef ik aan mijn God.’  

Geld en BijbelIn de meimaand komt bij veel mensen het vakantiegeld binnen. Daar kun je leuke dingen mee doen! Eindelijk je vakantie boeken. Of je nieuwe auto of audio-apparatuur mee betalen. Of je spaarrekening weer op niveau brengen. Je kunt natuurlijk ook de hele mep aan goede doelen geven. Je hebt immers toch al je vaste maandinkomen? Dus die 8% is alleen maar extra.

Ik schreef er al eens een blog over onder de titel Durf te geven. In deze blog kies ik voor de praktische insteek.

Het voorbeeld

Er was eens een jong gezin dat eindelijk een huis kon kopen. De makelaar kwam langs om alle financiën op een rijtje te zetten. Links de vaste lasten. Rechts wat er dan nog overbleef. Toen beide rijtjes waren ingevuld zei hij: ‘Ik zie hier op tafel een trouwbijbel liggen en zo te zien lezen jullie er regelmatig uit. Zijn jullie ook lid van een kerk?’ ‘Ja’, zei het stel, ‘wij zijn gereformeerd’, en ze dachten: waar wil hij naar toe? ‘Ik ook’, zei de makelaar, ‘dus volgens mij mist er nog een post bij de vaste lasten.’ Zo ontstond een gesprek over de VVB met als resultaat dat het jonge stel een iets lagere hypotheek nam.  Ze bezuinigden niet op wat ze aan God wilden teruggeven.

De oproep

Durf met elkaar door te praten over je geefgedrag. Niet alleen hoeveel je moet geven. Maar ook over hoe rijk gezegend je je voelt met God en Jezus. En over wat je allemaal aan goede doelen tegenkomt. En welke keuzes je daarin maakt. Want wat betekent het principe: eerst de eigen geloofsgenoten en de eigen kerkelijke gemeente nou precies voor andere goede christelijke doelen als de Verre Naasten, de ZOA of de MAF? En voor algemene doelen zoals het Rode Kruis of het Fonds Gehandicapten? Misschien zouden de diakenen zo’n open gesprek kunnen begeleiden.

Een tip

Speciaal voor de jongeren om het gesprek over aan te gaan met elkaar en met je ouders. Durf te leven – durf te geven! En om daarin te oefenen, zou je met jezelf kunnen afspreken: zo gauw ik een vast inkomen hebt, geef ik daar ook iets van weg. Want het gaat niet om het grote bedrag. Het gaat om je houding.  Het is mooi en goed om te durven geven. Dus wat vind je ervan, om een kerkelijke bijdrage te gaan betalen van je bijbaan of je StuFi? Zou dat goed zijn?

Jij blij, zij blij, God blij

‘Wat ik geef aan de tempel, geef ik aan mijn God, zei David. Ook het volk bracht zijn gaven met vreugde, want men was van ganser harte bereid een  bijdrage te schenken – voor de HERE. Zulke blijmoedige gevers – daar houdt God van!

Deze blog is het slot van een preek over 1 Kronieken 29 + 2 Korintiërs 8+9 in is te vinden onder ‘Preken/OT’

Een hartstochtelijk pleidooi voor christelijke vrijheid

“Paulus gebiedt dat men God zal aanroepen met uitgestrekte handen en een ontbloot hoofd. Maar wanneer ik met aandacht tot God kan bidden met een bedekt hoofd en zonder uitgestrekte handen, en toch de eerbied en de orde in de gemeente niet verstoor, voorwaar, ik ben aan zo’n voorschrift niet verbonden.”

“Voorwaar, het is een voorschrift van Paulus dat vrouwen hun hoofd behoren te bedekken, en toch zou het tegen de christelijke vrijheid ingaan, wanneer men alle volken en iedere christen persoonlijk zó daaraan wil binden als het niet anders geoorloofd is.”

Deze zinnen vloeien in 1568 uit de pen van Marnix van Sint Aldegonde. Waarom? Nou, in de Nederlandse vluchtelingengemeente te Londen was sinds 1564 grote on­enig­­heid ontstaan over het gebruik van twee getuigen bij de doop. De nieuwe predi­kant, Godfried van Wingen voerde, met instemming van de kerkenraad, in fe­bru­­ari van dat jaar dit als verplichting in. Met nadruk werd gesteld, dat dit gebruik van ouds in de christelijke kerk in gebruik­ was, niet in strijd is met de Schrift en voor het functioneren van de kerk in Loden noodzakelijk was. Enkele diakenen protes­teer­den hiertegen. Maar de kerkenraad hield voet bij stuk. De zaak escaleerde en diverse pogingen om de vrede te herstellen mislukten. De kern van het kon­flikt draai­de om de vraag: bezitten ambtsdragers het gezag en de autori­teit om bindende besluiten te nemen waar alle gemeenteleden zich verplicht aan moeten houden?

Marnix Aldegonde portret 2Om aan de ‘Wingense Twisten’ (zoals het inmiddels heette) een einde te maken, gaf de Londense kerkenraad in maart 1568 een brochure uit met 27 stellingen over de christelijke vrijheid en over het gezag en de bevoegdheid van de kerkenraad om bindende voorschriften op te leggen aan de gemeente. Kort samengevat komt het hier op neer: een kerkenraad mag in het belang van de gemeente regels en voorschriften op te stellen. Als die niet tegen de Bijbel in gaan, moeten gemeenteleden zich daaraan onderwerpen. Deze taak hebben zij van Christus ontvangen, net zoals de overheid van God de bevoegdheid ontvangen heeft om wetten te maken en te handhaven die goed zijn voor de burgers van het land.

De kerkenraad stuurde deze brochure ter goedkeuring naar verschillende kerken, waaronder Geneve, Heidelberg en Emden. Marnix van St. Aldegonde woonde in die periode vlak bij Emden. Hij heeft in twee uitgebreide brieven gereageerd op de 27 stellingen van de kerkenraad van Londen, waarschijnlijk in opdracht van de kerkeraad van Emden. Het oordeel van Marnix over de 27 stellingen is vernietigend. Maar zeven ervan kunnen de toets van de kritiek doorstaan als je ze naast de Bijbel legt. Dat komt, aldus Marnix, omdat de kerkenraad van Londen op twee punten behoorlijk de mist in gaat.

1/ De taak en de bevoegdheid van ambtsdragers

Marnix is het absoluut niet eens met het standpunt dat een kerkenraad allerlei regels bindend op mag leggen aan de gemeente. De enige taak die ambtsdragers hebben is, ervoor te zorgen dat iedereen in de gemeente zich aan Gods wet houdt. Daarbij moeten ze met wijsheid en onderscheidingsvermo­gen rekening houden met de situatie van het moment. Want het gezag van de kerkenraad is niet hetzelfde als het gezag van de overheid. Dat blijkt wel, zegt Marnix, uit hoe Petrus heel anders over de positie van de oudsten als hoeders van de kerk spreekt (1 Pt. 5:2-3) dan over de positie van de overheid (1 Pt. 2:13-17). De overheid moet je gehoorzamen in alle besluiten die niet tegen Gods Woord ingaan. Een kerkenraad hoef je alleen maar te gehoorzamen in alle besluiten die rechtstreeks uit Gods Woord voortvloeien (of wanneer het puur praktisch voor de orde en de rust in de gemeente nodig is). Want alleen dan is het gezag van de ambtsdragers ge­lijk aan het gezag van Christus. Marnix verwijst daarbij naar de woorden van Paulus: ‘Ik geef u het volgende gebod, nee, niet ik, maar de Heer’ (1 Kor. 7:10). Maar in zaken die de ambtsdragers niet direkt uit hoofde van hun ambt of uit Gods mond aan de gemeente voorhouden, mogen zij wel advies geven, maar niet gebieden. Anders maken ze misbruik van het gezag van Christus. Dat verbiedt Paulus bij eigen menin­gen. Hij maakt duidelijk onderscheid, als hij zegt: ‘Ik heb geen voorschrift van de Heer, maar geef mijn eigen mening, als iemand die ook de Geest van God bezit’ (1 Kor. 7:25+40).

2/ Het karakter van kerkelijke regels

Volgens Marnix mag een kerkenraad nooit bindende voorschriften aan de gemeente opleggen in zaken die niet direkt uit Gods Woord hun ambt voortvloeien, want dan gaat men heersen over de gewetens van de gelovigen. Marnix wijst op de gebruiken van de oude kerk, zoals olie in de doop, water in de avond­­maals­wijn, afbeeldingen van het kruis en feest- en vastendagen. Al die zaken kwamen op uit een te res­pek­teren verlangen naar een goede orde in Gods gemeente en dienden tot opbouw van het geloof. Maar toen het een gebod werd en de kerk gehoorzaamheid eiste, werd het een tirannie over de gewetens.

Hoe moet je dan wel met kerkelijke regels omgaan? Nou, zegt Marnix voortdurend:

Blijf altijd kijken naar het doel van een bepaling. Als je de bedoeling daarvan kunt nakomen zonder je aan de letter daarvan te hoeven houden, mag niemand zo’n regel bindend opleggen. Anders wordt de christelijke vrijheid beperkt door menselijke voorschriften.

Marnix staaft zijn gevoelen over de christelijke vrijheid met de volgende teksten: Hand. 15:10+28, heel Rom. 14, 1 Kor. 7:23, 1 Kor. 8, Gal. 3:25, Gal. 4:9-10 en Kol. 2:15-23.

Hij noemt ook de voorschriften van Paulus dat mannen moeten bidden met opgeheven handen (1 Tim. 2:8) en onbedekt hoofd (1 Kor. 11:4) en dat vrouwen zelfs altijd hun hoofd behoren te bedekken (‘een macht op hun hoofd’ = ‘een decksel het welcke beduydt dat sy onder eens anders macht is’ aldus de Deux-Aes-Bijbel uit 1562 n.a.v. 1 Kor. 11:10). Maar het gaat tegen de christelijke vrijheid in om deze regels bindend voor te schrijven aan alle christenen.

Verder haalt Marnix de uitspraken van het apostelconvent van Jeruzalem uit Handelingen 15 aan. Daar werd besloten dat niet-joodse christenen zich moesten onthouden van het eten van vlees waar het bloed nog in zat en wat aan de afgoden gewijd was. Toch was dat geen bindend voorschrift waar alle christenen zich tot in lengte van jaren aan moesten houden. Het werd slechts voor een bepaalde tijd ingesteld om samen de liefde en de eenheid te onderhouden en om ergernis te voorkomen.

Als het om praktische zaken gaat, geldt hetzelfde. Dan moet je je aan de gezamenlijke afspraken houden. Bijvoorbeeld als het gaat over de manier waarop de sakramenten bediend worden. Als de kerkenraad besluit om het avondmaal aan tafel te vieren, mag ik dat niet ergens in een hoekje van de kerk op eigen gelegenheid doen, zegt Marnix. Maar dat is dan niet omdat dit besluit mijn geweten bindt (“want by God en gheldt niet oft ik stae oft zitte”), maar omdat het doel van deze bepaling duidelijk is, namelijk dat het avondmaal ordelijk en tot Gods eer gevierd wordt.

Ook laat Marnix zien, dat men over die dingen, die naar hun aard noch goed, noch slecht zijn, van mening kan verschillen. Het hangt dan van de omstandigheden af welke beslissing je neem. Paulus was bereid om Timoteüs te besnijden, maar bij Titus wilde hij het beslist niet, omdat het toen als principekwestie aan alle gelovigen werd opgedrongen.

Marnix Aldegonde Repos Ailleurs
Marnix is verder heel scherp in zijn analyse als het gaat om de vraag wie de oorzaak is van de grote onenigheid in de kerkelijke gemeente van Londen. Dat zijn niet de gemeenteleden die protesteren tegen het verplichte gebruik van doopgetuigen. Nee, dat is de kerkenraad zelf! Die kent zichzelf ten onrechte de macht en de bevoegdheid toe om buiten Gods Woord om bindende regels op te leggen aan heel de gemeente. Daarmee zijn ze heersers geworden over Gods kudde in plaats van hoeders die in zachtmoedigheid en nederigheid de schapen weiden. Oftewel: de schuld van de onenigheid ligt bij niet bij die kerkleden die van hun christelijke vrijheid gebruik willen maken, maar bij de ambtsdragers die vanwege hun positie met gezag andere mensen willen binden in vrije zaken.

Het argument dat je als christen rekening moet houden met andermans overtuiging en geen aanstoot of ergernis mag geven, gaat hier niet op. Want, zegt Marnix, ik doe geen beroep op de christelijke vrijheid tegenover zwakke medechristenen, maar tegenover een instantie die heel de gemeente een onschriftuurlijk juk op wil leggen. Omdat zoiets in Gods gemeente niet geoorloofd is, ben ik wel verplicht om daar openlijk tegen te protesteren.

Marnix’ drijfveer: de regel der liefde

Aan het begin van zijn eerste brief geeft Marnix al aan, wat zijn belangrijkste motief is om te reageren op de stellingen van de kerkenraad van Londen. Hij heeft gehoord dat de grote onenigheid die in Londen ontstaan is, veroorzaakt werd door een zeer kleine, lichte en bijna lachwekkende oorzaak. Hij vindt het verschrikkelijk dat christenen Gods heilzame Woord en de waarheid van zijn Zoon Jezus Christus zo schandelijk misbruiken en verdraaien om hun eigen gelijk te halen, elkaar in de haren te vliegen, zonder in christelijke liefde elkaar ook maar enigszins tegemoet te willen komen omdat ze onbuigzaam vasthouden aan wat ze zich als de enige waarheid in het hoofd gehaald hebben. Maar als je je echt wilt laten leiden en sturen door Gods Woord, vraagt Marnix zich af, waarom zie je dan niet, dat daarin de liefde, de eenheid en de vrede het eerste en het laatste is, wat ons door Christus wordt opgelegd? Dat is de manier, waarop we in de gemeente met elkaar om moeten gaan. Dan plaatsen we elkaar niet meteen buiten Christus en zeggen we niet dat iemand van het ware geloof is afgevallen als hij het niet in alles met ons eens is. Als christen mag je blijven staan in de vrijheid die Christus met zijn bloed voor hem of haar verworven heeft.

Christelijke vrijheid vandaag

Uit dit hele verhaal heb ik twee dingen geleerd.

calvijn-portret-nlHet eerste is niet zo belangrijk, maar wel opvallend. Blijkbaar werd er in de tijd van Calvijn al zeer verschillend gedacht werd over de reikwijdte van “de ordeninghe, van Paulo voorgehouden, dat de vrouwen sullen met bedecten hoofde ghaen”, zoals Marnix het uitdrukt, die in bevindelijke kringen samen met Jean Taffin als één van de voorlopers van de Nadere Reformatie wordt gezien. Als iemand als Marnix in 1568 al de conclusie trekt dat het tegen de christelijke vrijheid ingaat om alle volken en iedere gelovige persoonlijk dit bindend op te leggen, zou dat kerkenraden in de 21e eeuw erg voorzichtig moeten maken om op grond van één exegese bindend voor te schrijven hoe men in de zondagse eredienst gekleed moet gaan en daar zelfs de sanctie van afhouding van het Heilig Avondmaal aan te verbinden.

Veel belangrijker vind ik een andere les. Die hou ik me, sinds ik op dit onderwerp afstudeerde in 1990/1991, altijd voor ogen. Namelijk: wat is het doel van elke regel of afspraak die je tegenkomt in de Bijbel en in de kerk? Kun je het doel ervan nakomen zonder je aan de letter van dat voorschrift te houden? Dan mogen we elkaar aan zulke uitspraken niet binden, maar moeten we elkaar de ruimte geven om elk op onze eigen manier naar eer en geweten invulling te geven aan het principe dat achter zo’n bijbelse of kerkelijke uitspraak ligt.

Marnix van Sint Aldegonde voerde bijna 450 jaar geleden een hartstochtelijk pleidooi voor de christelijke vrijheid. Vandaag is het nog net zo actueel als toen.

Wie belangstelling heeft in een uitvoerige beschrijving van de adviezen van Marnix van Sint Aldegonde n.a.v. de Wingense Twisten, kan een kopie van dat hoofdstuk uit mijn scriptie aanvragen via ernstleeftink@xs4all.nl

DURF TE GEVEN – maar hoeveel en waar aan?

Geld en BijbelRegelmatig moet ik met mijn Opel Astra naar de garage. Meestal word ik geholpen door Rob. Altijd vriendelijk. Altijd in voor een praatje. Laatst kregen we het over geven van giften. ‘Dat is best lastig, dominee. Als christen moet je vrijgevig zijn. Maar waar leg je  de grens? Want er komt geen eind aan al die goede doelen. Voor je het weet heb je geen rooie cent meer over.’ Ik denk dat er een goede vuistregel  uit de Bijbel is af te leiden. Twee vuistregels zelfs. En een uitdaging.

Vuistregel 1:  GEEF 10%

In het Oude Testament kom je regelmatig de oproep tegen om de tienden te geven. En in het Nieuwe Testament roept Paulus ons op om de volgende woorden van Jezus  onze Heer niet te vergeten: “Geven maakt gelukkiger dan ontvangen”.

Een duidelijke bijbelse richtlijn is dus volgens mij, dat je 10% van je inkomen durft weg te geven. Dat is veel te veel, hoor ik christenen regelmatig zeggen. En dan komen de tegenargumenten. Het hoeft niet persé 10% te zijn, want in de Bijbelse tijd betaalde men geen belasting. Je moet eerst je belasting van je bruto inkomen aftrekken. En daarna de huur of de hypotheek. En dan ook nog de andere vaste  lasten van een woning. En de kosten voor de auto. En het kleedgeld. En het levensonderhoud. Je kunt van alles Geven - uitspraak Jezusbedenken. Maar wie zo redeneert, is ver verwijderd van de richtlijn van 10% die God zijn kinderen voorhoudt. Wie telkens redenen bedenkt om zo weinig mogelijk giften te hoeven geven is ook ver verwijderd van de levenshouding die Jezus zijn volgelingen voorhoudt: ‘Niet wie heeft, maar wie geeft is pas rijk.’

Het gaat mij er niet om dat we iedereen langs dezelfde meetlat leggen. Maar persoonlijk vind ik dat er niets mis is met de gedachte dat je 10% van wat er elke maand netto binnenkomt aan goede doelen kunt besteden. Netto is dan, wat je op je rekening gestort van je werkgever (hij houdt jouw premies al in namelijk) of wat je overhoudt nadat je zelf je premies hebt afgedragen.

 Vuistregel 2:  GEEF 2/3 kerkelijk, 1/3 algemeen

Er zijn zoveel goede doelen. En je kunt je 10% maar één keer uitgeven. In Deuteronomium 14:22-29  kom ik een praktische verdeling tegen die ook vandaag nog goed te hanteren is. Daar staat namelijk dat de gelovigen de tienden twee jaar lang naar de tempel moeten brengen en daar aan offers en feestmaaltijden moeten besteden uit dankbaarheid voor alles wat God gegeven heeft. In die feestvreugde mogen de priesters en hun gezinnen delen.  Maar elk derde jaar krijgen de tienden een ander doel. Dan moet het verdeeld worden onder de Levieten, de vreemdelingen, de wezen en de weduwen in de stad. Dat is zelfs zo’n belangrijk voorschrift, dat Mozes voorschrijft: “Dan moet u tegenover de HERE, uw God, verklaren: ‘Ik heb niets van de gaven die de HERE toekomen achtergehouden. Ik heb alles aan de Levieten, vreemdelingen, weduwen en wezen gegeven, geheel overeenkomstig de geboden die U mij opgelegd hebt. Ik ben in niets nalatig geweest.” (Deuteronomium 26:13).

Ook dit is volgens mij een duidelijke bijbelse richtlijn: besteed 2/3 van je giften aan kerkelijke doelen. Daar mag je zelf ook profijt van hebben, bv. van een eigen predikant, een eigen kerkgebouw en de aktiviteiten die in de eigen gemeente ook voor jou gehouden worden. Maar vergeet de mensen die het echt moeilijk hebben niet, dus geef ook aan algemene doelen, zowel christelijke doelen (de Leviet, de weduwe, de wees) als niet-christelijke doelen (de vreemdeling).  Besteed daar 1/3 van je giften aan.

Gul Geven 3.jpgMet deze tweede vuistregel hoef je je ook niet schuldig te voelen wanneer je niet aan elk goed doel iets geeft. Als christen is je eerste opdracht om je kerkelijke gemeente in stand te houden. Dat is vandaag de plaats waar je God hebt leren kennen en waar je Hem vereert.  Dus mag je daar ook royaal aan geven, in de kollekte, via de VVB, aan de zending en voor de diakonie. Uit al die andere algemene goede doelen  mag je kiezen wat jou het meeste aanspreekt. Dat heeft vaak te maken met wat je meemaakt in je familie of in je omgeving. Maar je hoeft je niet schuldig te voelen wanneer het maar om kleine bedragen gaat. Wie niet christen is kan veel aan algemene doelen geven. Wie wel christen is heeft al een doel gevonden voor 2/3 van zijn of haar 10%.

De uitdaging: GEEF nog royaler!

Goed, mijn stelregel is dus om 10% weg te durven geven. Daarvan probeer i k 2/3 aan kerkelijke doelen te geven en 1/3 aan algemene doelen (al dan niet christelijk). Dat lukt me alleen maar als ik steeds weer besef, dat al mijn rijkdom uiteindelijk een geschenk van God is. Sterker nog: als christen besef ik nog beter dan de gelovigen in het Oude Testament hoeveel het God gekost heeft om mij weer met Zichzelf te verzoenen en hoe diep Jezus Christus gegaan is om te redden van de eeuwige ondergang – niet met gevaar voor eigen leven, maar ten koste van zijn eigen leven.

De gelovigen in het Oude Testament konden dat nog niet allemaal weten. Voor hen was ‘geven’ vooral een uiting van vertrouwen. Ze wisten dat ze wel 10% van hun inkomen konden missen: God blijft immers zorgen?

Geven - uitspraak tegeltje.pngWij leven na Goede Vrijdag . Wij weten veel meer. Voor christenen  is ‘geven’ vooral een uiting van dankbaarheid. Als je weet dat Jezus alle gegeven heeft, waarom zou je dan nog moeite hebben om 10% van je inkomen terug te geven aan de Heer en aan je naasten in nood? Tim Keller slaat de spijker op z’n kop als hij schrijft: “We moeten daarom niet denken dat Gods maatstaf voor vrijgevigheid bij nieuwtestamentische christenen lager zou zijn dan bij de oudtestamentische gelovigen.” Integendeel: “Nog anders gezegd, tienden geven is voor christenen een minimumeis van vrijgevigheid en recht doen.”  ( Tim Keller, Ruim baan voor gerechtigheid, blz. 205, noot 35)

Aan het geefgedrag van een christen kun je afmeten hoe het gesteld is met de dankbaarheid tegenover God en het vertrouwen op God.

VREEMDELINGENLIEFDE i.p.v. VREEMDELINGENHAAT

Je suis CharlieWat vind jij van al die de buitenlanders in ons land? Zijn al die Turken en Marokkanen in Nederland eng? Denk jij dat ze allemaal crimineel zijn of terrorist? Ben jij ook bang dat er een aanslag in Groningen of Assen komt? Net zoals in Parijs bij Charlie Hebdo? Denk jij ook, dat elke moslim-vrouw met een hoofddoekje een fundamentalist is? Of zou het ook  een barmhartige moslima kunnen zijn? Zouden er over een tijdje ook bij ons net zulke grote demonstraties gehouden worden als in Duitsland tegen de toenemende invloed van moslims in ons land? En vind jij eigenlijk ook, dat Nederland royaal genoeg is met het toelaten van 250 Syrische vluchtelingen per jaar op het totaal van 3,2 miljoen die hun land moesten verlaten? En dat we de andere 9.000 die op eigen houtje asiel aanvroegen in Nederland, eigenlijk maar weer naar Libanon, Turkije of Jordanië moeten terugsturen, omdat ons land al veel te vol met vreemdelingen zit?  Waar komt die angst en onzekerheid vandaan?

In het Oude Testament krijgt één categorie vreemdelingen de meeste aandacht. Namelijk de ‘medelanders’ – de niet-joden die echt binnen de grenzen van Israel wonen. Op dat wonen valt de meeste nadruk. Het gaat om, zeg maar, de bevolkingsgroep die een vaste verblijfsvergunning heeft. Ze hebben bijna dezelfde rechten en plichten als de Israelieten.

En waarom moeten de Israelieten liefdevol met deze medelanders omgaan en hen niet als tweederangs burgers behandelen? Nou, om drie redenen.

1. Vreemdelingen vormen, met de armen, de wezen en de weduwen, het kwetsbaarheidskwartet. Ze zijn de meest kwetsbare groep van de samenleving.

2. De Israelieten moeten zich altijd kunnen inleven in de ‘gemoedsgesteldheid’ van vreemdelingen, want ze zijn zelf ook jarenlang onderdrukt en achtergesteld toen ze in Egypte woonden.

3. En tenslotte: Gods kinderen horen zich altijd te spiegelen aan hun God! En God zegt van Zichzelf, dat Hij de God is die zich om armen, weduwen, wezen en vreemdelingen bekommert.

In Deuteronomium 10 vers 18b en 19 staat het als volgt: De HERE, uw God, neemt vreemdelingen in bescherming en voorziet hen van voedsel en kleding. Ook u moet vreemdelingen met liefde behandelen, want u bent zelf vreemdelingen geweest in Egypte.

De  vraag is dus niet: kennen wij de regels van de Bijbel over hoe je met vreemdelingen omgaat. Na die oproep om vreemdelingen met te behandelen zegt Mozes niet: en hou je daar nu ook aan! De vraag is: kennen wij God als onze Vader? Houden wij echt van Hem en willen we leven zoals Hij het van ons vraagt? Na die oproep om vreemdelingen met liefde te behandelen zegt Mozes: ‘Toon ontzag voor de HERE, uw God, dien Hem en wees Hem toegedaan.’

Wat in Deuteronomium staat, staat ook in de andere boeken van Mozes. Het is een terugkerend refrein, zoals bv. in Leviticus 19: 33+34: Iemand die als vreemdeling in jullie land verblijft, mag je niet onderdrukken. Behandel vreemdelingen die bij jullie wonen als geboren Israëlieten. Heb hen lief als jezelf, want jullie zijn zelf vreemdelingen geweest in Egypte. Ik ben de HEER, jullie God.

Behandel de vreemdelingen die in jullie land wonen en een vaste verblijfplaats hebben als geboren Israelieten. Zo scherp ligt dat als het om onze houding tegenover vreemdelingen gaat. Ben je daarin te herkennen als een kind van je Vader in de hemel? En wil je, als je in het Nieuwe Testament over de Heer Jezus leest, in zijn voetsporen gaan? Ook Hij bekommerde zich om mensen in nood, de vreemdelingen niet uitgezonderd. Denk maar aan de Samaritaanse vrouw (Johannes 4:1-42), de Syrische vrouw (Markus 7:24-30), de Romeinse officier (Matteüs 8:5-13) en de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan (Lukas 10:25-37).Kijkbijbel Barhmarige Samaritaan

Weet je, als het om de houding tegenover vreemdelingen gaat, herinnert God de Israelieten er steeds weer aan, dat ze zelf hebben ondervonden hoe ze als vreemdelingen in Egypte onderdrukt zijn. Maar nu zijn ze bevrijd door God en mogen wonen in het beloofde land.

In het Nieuwe Testament laten Jezus en de apostelen zien wat dat betekent voor ons als christenen vandaag. Wie gelooft is zelf ook vreemdelingen geweest. Als mensen zijn wij nakomelingen van Adam. We hebben  met elkaar de ellende van de wereld over ons heen geroepen. Vervreemd van God, vervreemd van elkaar, vervreemd van onszelf. Maar Goddank, Hij heeft ons niet afgeschreven, maar ons weer opgezocht. De Heer Jezus kwam op aarde. Hij gaf zelfs zijn leven om ons te bevrijden bracht ons terug bij God. “Hij maakt ons leven nieuw, ons hart verandert Hij! Jezus is Heer! Alleluia!” En zo krijgen we een nieuw vaderland terug, een plek waar we altijd terecht kunnen en ons veilig mogen voelen. Bij God Zelf!

Maar christenen hebben bij God geen streepje voor boven heidenen. En Nederlanders hebben we geen streepje voor op alle gastarbeiders en asielzoekers. Integendeel: de HERE wil dat alle mensen Hem leren kennen. Zo plaatst Hij ‘medelanders’ op onze weg zodat ze God niet alleen als Allah, maar als hemelse Vader leren kennen, en Jezus boven Mohammed als zijn enige Zoon en onze Redder en Vriend.

Kijk, omdat God zonder onderscheid naar alle mensen toekomt. En omdat Jezus zelfs aan het kruis nog zijn vijanden vergeeft. Daarom vraagt God van jou en mij om te doen wat Hij ook doet: de vreemdelingen die in ons land wonen tegemoet te treden met liefde. Niet met haat, niet met angst, niet met jaloersheid. Dat vraagt best wel een verandering van ons. Van mij wel in elk geval. Een mentaliteitsverandering. Daar hebben we veel van Gods Geest voor nodig. Juist als het pijn doet, wordt het spannend, wanneer je hoort hoe Paulus je oproept: Volg dus het voorbeeld van God, als kinderen die Hij liefheeft, en ga de weg van de liefde, zoals Christus, die ons heeft liefgehad en Zich voor ons gegeven heeft. 

Ik sluit af met een verhaal. Het is geschreven door iemand die een tijdje geleden stage liep in onze kerk. Ik heb het al eerder op mijn weblog geplaatst, dus als je het wilt lezen, klik op De barmhartige moslima.

Deze overdenking heb ik gehouden tijdens een Middag-Pauze-Dienst in de Bethelkerk te Assen en tijdens een Avondsluiting in ‘De Peelerhof’ in Assen-Peelo. Ik heb ‘m ook als preek gehouden (en dus werd ‘ie ruim 2x zo lang) op zondag 1 februari 2015 met als tekst Deuteronomium 10 vers 18b-19. Als preek is hij na te lezen onder ‘Preken OT’ of onder ‘Tot 10 tellen in geloof’ bij ‘Stap 04’.

Gebed voor vervolgde christenen en andere religieuze minderheden in Syrië en Irak

De interkerkelijke, oecumenische gebedsdienst voor de geloofsvervolgden in Irak en Syrië op vrijdag 26 september 2014 in de Bethelkerk te Assen werd bezocht door meer dan 150 mensen. De dienst was een initiatief van gezamenlijke voorgangers vanuit het Pastoresconvent Assen en werd geleid door broeder André Huizinga van de Evangelische Gemeente Assen, dominee Helene van Noord van de Protestantse Kerk te Assen, pastoor Koos Tolboom van de Rooms-Katholieke Parochie Assen en mijzelf, predikant van de Gereformeerde Kerk van Assen-Peelo met medewerking van twee Iraakse broeders die Psalm 56 in het Arabisch en het Onze Vader in het Aramees voordroegen. Alle aanwezigen staken na het gebed dat hieronder volgt een kaars aan voor in de kerk. De kollekte bij de uitgang voor de hulporganisatie ‘Kerk in Nood’ bracht ruim € 900 op.

Almachtige HEER,

U bent de Eeuwige, de God van Abraham, Izaäk en Jakob. U bent in Jezus Christus onze hemelse Vader. U maakte Uzelf aan Mozes bekend als JAHWE, een God die liefdevol is en genadig, geduldig, trouw en waarachtig, die duizenden geslachten uw liefde bewijst, die schuld, misdaad en zonde vergeeft, maar niet alles ongestraft laat. En uw Zoon, Jezus Christus onze Heer, hield de mensen voor: Ik zeg jullie: heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel. Hij laat zijn zon immers opgaan over goede en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.  Daarom roept U ons in de Bijbel ook op: Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede.

Heer in de hemel, maar we voelen ons zo machteloos, nu we de macht van het kwaad zo concreet ervaren in alles wat we horen en zien en persoonlijk ervaren als we kijken naar de wandaden van extremisten vol haat en fanatisme in Syrië en Irak. We voelen ons zo machteloos. We kunnen zo weinig doen. En, eerlijk is eerlijk, we leven ook weer zo gemakkelijk aan het onnoemelijke leed dat over honderdduizenden mensen in die regio wordt uitgestort.  En soms vragen we ons vertwijfeld af: Waarom, HEER, bent u zo ver en verbergt U zich in tijden van nood?

Toch: U bent een God die gebeden wilt worden. Ook als we vol met vragen zitten. Ook als we machteloos moeten toezien hoe in de naam van God dood en verderf gezaaid wordt onder iedereen die niet dezelfde overtuiging heeft als de extremisten van ISIS en aanverwante organisaties die over heel de wereld aktief zijn.

Daarom bidden we tot U op een avond als deze. In de Vredesweek bidden we  om vrede. Maar eerst bidden we onze vragen van ons af.

Wat HEER, hoe lang nog zult u uw kinderen in Irak en Syrië vergeten? Hoe lang nog verbergt U voor hen uw gezicht? Hoe lang nog wordt hun ziel gekweld door zorgen en hun hart door verdriet overstelpt, dag aan dag? Hoe lang houdt hun vijand de overhand?

Zie naar hen, HERE, antwoord hen, mijn God! Verlicht hun ogen , dat ze niet in doodsslaap wegzinken. Laat hun vijand niet roepen: ‘Ik heb hen verslagen’, laat hun belagers niet juichen omdat ze bezwijken.

Help hen om  te vertrouwen op uw liefde. Laat hun hart weer juichen omdat U redding brengt. Geef dat ze weer kunnen zingen voor U, de HEER, omdat U hen geholpen hebt.

Zo bidden we U voor alle mensen die hun leven niet zeker zijn in de gebieden waar de strijders van ISIS de overhand hebben. We bidden voor christenen, Jezidi’s, moslims, Koerden en alle bevolkingsgroepen die op de vlucht geslagen zijn. We bidden voor al die mensen die met eigen ogen gezien en uit de eerste hand gehoord hebben, welke slachtpartijen er zijn aangericht onder iedereen die zich niet wilde bekeren tot de meeste radikale versie  van de islam. We bidden voor alle mensen die achterbleven, de ouderen, de vrouwen, de meisjes, de kinderen, die als werkslaaf of seksslavin behandeld en gemarteld worden. We bidden voor alle mensen hier in Nederland die langer of korter geleden hier naar toe gekomen zijn en al zo lang  24 uur per dag in spanning zitten over hun familie in Irak of Syrië. Zij zijn vaak de wanhoop nabij. HEER, ontferm U over hen. Ja, grijp in, HEER!

We bidden U ook voor de strijders van ISIS. In de naam van hun geloof prediken zij haat en gaan als beesten tekeer. In de greep van het ultieme kwaad zijn ze, totaal verblind en zonder enig mededogen. HEER, niemand kan hen stoppen. Het gif is al veel eerder in hun harten gezaaid. En toch bidden we ook voor hen. Geef, dat in elk geval sommigen gaan beseffen, hoeveel leed er door hen wordt aangericht. Hoeveel wraak er zich nu door hun optreden in de harten van wie ontkomen zijn, kan nestelen. HEER, alleen U kunt die vicieuze cirkel doorbreken. Alleen U kunt bewerken, dat mensen zich radikaal afkeren van een leven vol haat en geweld. HEER, ontferm U over hen. Ja, grijp in, HEER!

We bidden U ook voor iedereen die hulp verleent en voor de internationale gemeenschap. Dank U voor de hulp die al gegeven wordt. Maar het lijkt wel dweilen met de kraan open. De plaatselijke bevolking in Jordanië, Libanon, Turkije en Iraaks Koerdistan zit aan z’n grenzen. Hulpverleners weten niet waar ze beginnen en eindigen moeten. En wij … wij denken soms ook dat alles wat we doen maar een druppel op de gloeiende plaat is. Maak ons bewogen, HEER, en zegen elke zak met rijst, elke deken en elke kan met water die uitgedeeld wordt.  En geef wijsheid aan de internationale gemeenschap, HEER. Laat niet de angst regeren, noch het eigenbelang, maar een oprecht verlangen naar vrede.  Ontferm U over ons allen. Ja, grijp in, HEER!

Zo bidden we onze machteloosheid van ons af door te schuilen in dit huis van gebed. We houden daarbij Jezus Christus voor ogen, die zijn leven lang de weg van de vrede is gegaan, omdat Hij helemaal gevuld was met de liefde van God. Zelfs aan het kruis bad Hij nog voor de mensen die Hem die wrede marteldood lieten sterven. Hoor naar ons in zijn naam. AMEN

DE HETE NAZOMER VAN 2014 – over religieus geweld en gezamenlijk gebed

2014-09-26 Interkerkelijke gebedsdienst christenvervolging ISISEr komt geen einde aan het religieus geweld van ISIS en andere moslim-extremisten. In Assen hebben voorgangers uit alle kerkelijke richtingen de handen ineen geslagen. Eerder al lieten de Asser voorgangers half augustus een oproep tot gebed in alle kerken uitgeaan (klik hier). Nu nodigen zij alle inwoners van Assen uit om op vrijdagavond 26 september samen te bidden voor vervolgde christenen en andere religieuze minderheden die te lijden hebben onder het sektarische geweld van ISIS.  Deze interkerkelijke gebedsdienst vindt plaats in de Bethelkerk aan de Groningerstraat, begint om zeven (19:00) uur en duurt tot kwart voor acht. Op Radio 5 besteedt de EO op donderdagavond 25 september in haar programma  “EO door de week”  vanaf 20.00 uur aandacht aan deze Asser gebedsdienst.

In het septembernummer van het Magazine van de ChristenUnie schreef Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers een column over “de  zomer van 2014”.  Met zijn instemming mag ik het overnemen en hier een plaats geven. Het heeft mij geholpen om als christen mijn standpunt te bepalen als het gaat om hulp bieden (daar is iedereen natuurlijk voor) en kwaad bestrijden (dan denken opeens veel mensen: ‘aarzel-aarzel-aarzel’).

De zomer van 2014

De zomer is de tijd van dunne kranten vol komkommers. Iets met schriftelijke vragen over het behoud van Lingo. Maar deze zomer ging zijn eigen, vaak gruwelijke gang. Er was die afschuwelijke raketaanval op de MH17, het gesol met lichamen en spullen ter plekke, de indrukwekkende thuiskomst van de kisten in Eindhoven, Dag van Nationale Rouw, de speciale kerkdienst in de Joriskerk in Amersfoort. Een ramp middenin een vergeten oorlogsgebied in een uithoek van Europa bracht de tijd van de Koude Oorlog opeens weer dichterbij. Er was ook die eindeloze raketregen van Hamas op Israël, waarna dat land probeerde de raketinstallaties in Gaza en tunnels naar Israël te vernietigen. Met vele doden tot gevolg. We zagen hier in Nederland bij demonstraties dat duivelse antisemitisme de kop weer opsteken. En er waren die hemeltergende taferelen in Irak waarbij ISIS-barbaren christenen en jezidi’s opjaagden, uithongerden, vermoordden. Dode kinderen, radeloze moeders, huilende mannen. Bij al deze ellende vragen niet-gelovigen ons vaak: “Waar is jullie God nu?” Het is vraag die we soms ook zelf stellen. Maar ik denk dat God ons een andere vraag stelt. Hij vraagt: “Waar ben jìj nu?”
Deze zomer heeft ons opnieuw geleerd dat we vijanden hebben. Mensen die een burgervliegtuig neerhalen, mensen die Joden haten omdat ze Joden zijn, mensen die weerloze burgers als vee opjagen en afmaken. Dat zijn onze vijanden. En in Romeinen 12 vraagt God ons het bijna onmogelijke. Om deze vijanden lief te hebben, af te zien van de wraak, voor ze te bidden, slachtoffers te helpen. Dus als God ons vraagt waar wìj zijn in de zomer van 2014, dan ligt als het goed is hier het eerste deel van het antwoord.
Het tweede deel van het antwoord is zo mogelijk nog moeilijker. Romeinen 13 draagt de overheid op het kwaad met overheidsmacht te bestrijden. Als christelijke politieke partij zouden we het liever houden bij vergeving en hulp, maar mogen we ons niet onttrekken aan deze veel zwaardere opdracht waarbij we de overheid vragen om het zwaard op te pakken. Want ook zo staat de overheid in dienst van God. Om antisemieten te bestraffen, degenen die de MH17 neerhaalden te berechten, om de slachters van ISIS met geweld te stoppen.
Bij het onbeschrijfelijke leed van de zomer van 2014 is het de vraag: waar ben jìj? Als leden van de kerk van Christus en als leden van een politieke unie van christenen kunnen we bij zowel Romeinen 12 als 13 te rade gaan. Laten we bidden dat we op verschillende momenten steeds weer het goede doen.ISIS christensymbool klein

Tot zover de column. In de marge van de column staat het christenteken dat ISIS uitdeelt aan wie zich moet bekeren of zal sterven. Gert-Jan schreef erbij: Een teken van verbondenheid met Iraakse christenen

 

De barmhartige Marokkaan

In de dagen na de gemeenteraadsverkiezingen  scanderen sommige Nederlanders ‘Minder! Minder!’ en komen de kerken in Nederland als reactie daarop met de slogan: ‘Wij geloven in meer’. In ons plaatselijk kerkblad De Bouwsteen schreef Jenst Jan Mertens (stagair kerkelijk werk in onze gemeente) op 26 februari 2014 een verhaal over de barmhartige moslima. Wat mij betreft een prima stuk om wat breder onder de aandacht te brengen – met toestemming van Jenst Jan en met hier en daar een kleine wijziging – ik mocht er niet teveel in minderen of er iets wilders van maken.

De barmhartige moslima

JOOST heeft geen gemakkelijke tijd achter de rug. Een ski ongeluk heeft zijn voet verbrijzeld, waardoor hij nu kreupel loopt. Het gevolg: ontslag gekregen van zijn werk, een bijstandsuitkering, een vriendin die er niet mee om kon gaan en een depressie. Dankzij een traject bij het GGZ gaat het nu weer de goede kant op. Joost is net komen wonen in de wijk. Hij heeft een leuk appartementje kunnen huren van Actium aan één van de Akkers. Na een tijdje randlid te zijn gaat hij sinds lange tijd weer eens naar de kerk. Een nieuwe plek, een nieuw begin. Hij heeft zijn attestatie nog niet ingeleverd, die moet nog opgevraagd worden. De dienst was ongeveer zoals hij gewend was. Zingen, bidden, een preek …. Hij heeft nog niet veel zin om met Jan en allemaal te gaan kletsen, dus hij loopt zo snel mogelijk als hij nog kan naar zijn fiets en wil naar huis. Maar hij is nauwelijks onderweg en merkt dat zijn beide banden lek zijn. En alsof dat nog niet genoeg is, begint het ineens donker te worden, en valt de regen met bakken uit de hemel. Daar strompelt Joost. Met zijn fiets aan de hand, geen paraplu of regenjas mee, zijn kraag hoog opgetrokken. Door de gevolgen van de depressie heeft Joost nog weinig energie. En hierdoor komt het dat hij niet verder kan en uit moet rusten onder een boom bij de rotonde van de Smetanalaan en de Europalaan. Kletsnat, niet in staat om verder te gaan. Zich vastklampend aan een boom.

Dan komt er een auto aan. ANNET heeft een drukke dag. Eerst stond ze ingeroosterd voor het welkomcomité om bij de deur te staan, de kerkdienst duurde langer dan verwacht omdat er weer een doopdienst was, en nu moet er snel worden gegeten, want het hele gezin moet ’s middags bij haar moeder in Beilen zijn. Die viert vandaag namelijk haar verjaardag. Bij de rotonde kijkt ze uit gewoonte links en rechts of er ook verkeer aan komt. Ze stopt om voorrang te verlenen aan een auto, en ziet dan een zwerver tegen een boom staan. ”Nee, wacht”, denkt ze, “die man ken ik. Die heb ik voor de dienst nog een hand gegeven.” Binnen een seconde schieten de gedachten door haar hoofd: helpen, de verjaardag van mijn moeder, druk, druk, druk…. “Stomme kerel ook!” denkt ze, “er was toch ook regen voorspeld, en ik wil ook geen vreemde kerel zomaar meenemen!! Laat een ander hem maar oppikken, ik heb er nu geen tijd voor hoor!” Ze drukt het gaspedaal in en laat Joost in de stromende regen staan.

Vlak daarna komt BAS. Bas had vandaag dienst als diaken om de collecte op te halen. Daarom was Bas één van de laatsten die de kerk verliet. Nu scheurt hij naar huis in zijn gloednieuwe tweedehands auto. Hij is er trots op en erg zuinig. Alles is origineel, er zit nog geen krasje op en hij ruikt zelfs nog een beetje nieuw. Dan ziet ook hij Joost staan. Ook hij herkent hem. Joost viel hem op, omdat hij niets in het zakje deed. “Tja, wat moet ik nu met hem. Ik ken die man niet eens, straks is het één of andere zwerver waar ik niet meer van af kom. Ik heb eigenlijk geen zin om mijn auto helemaal nat en smerig te hebben. “ en ook Bas rijdt door.

Even later komen ACHMED & FATIMA er aan gereden. Ze hebben het weekend bij zijn ouders doorgebracht om het suikerfeest te vieren. Fatima wordt met ontferming bewogen op het moment dat ze Joost ziet zitten. Ze sommeert Achmed te stoppen, en samen pikken ze Joost op, helpen hem in de auto en rijden naar hun huis. Daar krijgt Joost wat schone kleding van Achmed, een bak sterke maar warme Turkse koffie, terwijl Achmed terug gaat om Joost zijn fiets op te halen, waarna hij zorgt dat de banden gemaakt worden.

Lucas 10:36-37 ‘Wie van deze drie is volgens u de naaste geworden van het slachtoffer?’ (…) 37 De wetgeleerde zei: ‘De man die medelijden met hem heeft getoond.’ Toen zei Jezus tegen hem: ‘Doet u dan voortaan net zo.’

Het motief om te dienen

Dit stukje staat in het kader van het diakonaat. In de Bijbel is liefde het motief om te dienen. Dit blijkt ook bij de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De eerste en eigenlijke aanleiding voor deze gelijkenis was de vraag van een wetgeleerde hoe je deel kunt krijgen aan het eeuwige leven. Dan noemt Jezus allereerst het liefdegebod. Vervolgens vraagt de wetgeleerde wie zijn naaste is. Er staat “om zich te rechtvaardigen.” De geleerde vond wat hij deed en zichzelf al heel wat. Alle geboden naleven die de wet eiste.

Zou het niet heel prettig zijn als Jezus de term “je naaste” nu zou beperken tot: je eigen gezin, je kring, de gemeente waar je aan toe behoort of het kerkgenootschap waar je lid van bent. Want ja, hebben we daar inderdaad niet onze handen al vol aan? Maar dat doet Jezus niet. Jezus benadrukt dat het liefde motief, geen beperkingen heeft. Alleen liefde voor je eigen omgeving of ‘eigen volk eerst’ is een voorwaarde stellen aan de liefde. Terwijl God zich in de Bijbel heel duidelijk uitstrekt naar heel de wereld (1Tim 2: 1-6).

En wat doe jij? Vind je dat je als christen ook een taak hebt in het dienen van “de wereld”? Of laat je zorg voor buiten de kerkelijke gemeente liever over aan je niet gelovige collega, een gemeentelijke instelling, of andere mensen en organisaties?

JJM